Koning spreekt in zeven kersttoespraken niet over klimaat
In 1988 sprak koningin Beatrix in haar kersttoespraak over de dreigende ondergang van de aarde. "Langzaam sterft de aarde en wordt het onvoorstelbare- het einde van het leven zèlf- toch voorstelbaar", zei ze destijds. Volgens haar waren "wij mensen zelf een bedreiging voor onze planeet geworden". Ze voegde eraan toe dat er genoeg was gewaarschuwd, onder meer door de Club van Rome, een stichting die bezorgd was over de toekomst van de aarde.
31 jaar later wordt de politieke agenda in Nederland en de hele wereld voor een belangrijk deel beheerst door het klimaatdebat. Koning Willem-Alexander nam het woord klimaat in de zeven kersttoespraken die hij tot nu toe heeft gehouden, echter niet één keer in de mond. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld koningin Elizabeth, die er vandaag wel over sprak.
Dat is opvallend in een tijd dat iedereen praat over de extreme temperaturen in de zomer en het uitblijven van sneeuw en ijs in de winter. Het gaat iedereen aan en ook het klimaatbeleid lijkt veel dieper in te gaan grijpen in het leven van ons allemaal dan het milieubeleid in de tijd van zijn moeder.
'Boeren, bouwers en biologen'
Juist dat echter verklaart mogelijk ook waarom de koning het er niet over heeft. De discussie is zo gepolariseerd en houdt veel mensen zo bezig, dat vrijwel alles wat hij erover kan zeggen verkeerd zou kunnen vallen. Ook de uitspraak bijvoorbeeld dat er een door de mens veroorzaakt klimaatprobleem is, kan worden gezien als een politiek statement.
De koning verwees er ditmaal wel indirect naar, toen hij de nadruk legde op de noodzaak van samenwerking en compromissen en daarbij de beroepsgroepen "boeren, bouwers en biologen" noemde. Volgens de koning maken zij er onder moeilijke omstandigheden samen het beste van: zoals in zijn andere toespraken legde Willem-Alexander het accent op verbinding.
Bekijk hier het fragment over de "boeren, bouwers en biologen":
De kersttoespraken zijn de persoonlijkste die het staatshoofd houdt. Willem-Alexander schrijft ze zelf met hulp van mensen in zijn omgeving. De toespraken vallen wel onder de ministeriële verantwoordelijkheid, de premier krijgt ze van tevoren te zien.
Willem-Alexander blijft in zijn kersttoespraken ver van iedere uitspraak die tot politieke controverse zou kunnen leiden. Hij spreekt vooral over sociologische thema's waardoor iedere Nederlander zich aangesproken kan voelen. Dat is als symbool van de eenheid van Nederland ook zijn taak.
Christelijke tradities
Wat verder opviel is dat er dit jaar geen verwijzingen naar het kerstverhaal of andere christelijke tradities in de toespraak zaten. Dat was voor het eerst sinds de koning het stokje in 2013 van zijn moeder overnam.
Vorig jaar sprak de koning bijvoorbeeld over Maria die haar kind in doeken wikkelde en in de kribbe legde. In 2017 verwees hij naar de geboorte van Jezus. "Met Kerstmis verschijnt ons iets heel groots als iets heel kleins. Er wordt een kind geboren." En ook de jaren daarvoor waren er soortgelijke verwijzingen. Dit jaar volstond de koning ermee om iedereen aan het slot "een gezegend kerstfeest" te wensen.
Bekijk hier de volledige kersttoespraak van de koning:
