Hemwegcentrale sluit: 'Respectvol afscheid van generatie steenkool'
Vandaag wordt voor de laatste keer steenkool in de enorme oven van de Hemwegcentrale gestort. De Amsterdamse centrale heeft 25 jaar elektriciteit opgewekt, maar wordt nu gesloten om aan de klimaatdoelstellingen te kunnen voldoen.
Komende maandag rond 11.00 uur verdwijnt de pluim boven de schoorsteen, die jarenlang vanuit grote delen van Amsterdam en Zaanstad zichtbaar was. Tot eind dit jaar zijn er dan nog levensgrote portretten van de ongeveer 200 medewerkers die op de gevels worden geprojecteerd. "Een respectvol afscheid van een generatie steenkool", zegt exploitant Vattenfall tegen NH Nieuws.
Dat de centrale dicht moest, was al langer duidelijk. Steenkool is van alle fossiele brandstoffen het vervuilendst. En de Hemwegcentrale is geen kleintje: hij stoot per jaar 3,3 megaton CO2 uit. Bovendien is een kolencentrale 'log'. Als er even onvoldoende aanbod aan wind- of zonne-energie is, kost het al gauw een halfuur voordat je met kolen kunt bijstoken om voldoende elektriciteit aan te kunnen bieden.
Klimaatzaak Urgenda
Toch besloot minister Wiebes ruim een jaar geleden dat de Amsterdamse centrale tot eind 2024 open kon blijven. Dit voorjaar veranderde hij van mening. De minister haalde de sluiting vijf jaar naar voren om te kunnen voldoen aan de gerechtelijke uitspraak in de zaak die klimaatorganisatie Urgenda tegen de staat had aangespannen.
Door die uitspraak, die gisteren definitief werd door het oordeel van de Hoge Raad, is de regering verplicht ervoor te zorgen dat Nederland voor het einde van 2020 minstens een kwart minder broeikasgassen uitstoot dan in 1990. Wiebes sluit niet alleen de Hemweg-8 vervroegd, maar wil hij ook de andere vier kolencentrales in Nederland op termijn sluiten.
Vattenfall en de medewerkers hadden veel moeite met de vroegtijdige sluiting. Medewerkers van toeleveringsbedrijven, zoals kolenleveranciers, demonstreerden voor behoud van hun baan.
Het kabinet besloot daarop 52,5 miljoen euro aan compensatie beschikbaar te stellen voor Vattenfall. Daarbij speelt mee dat het bedrijf, in tegenstelling tot beheerders van andere kolencentrales, snel tot sluiting moest overgaan. Los van dat bedrag stelde de overheid ook geld beschikbaar om de werknemers aan een andere baan te helpen. Volgens een woordvoerster "zijn zij allemaal onderdak".
Hero naar zero
Toch benadrukt directeur Ruud Snelderwaard van Hemweg-8 dat de sluiting een "emotioneel proces" is. "In de publieke perceptie zijn we in 25 jaar tijd van hero naar zero gegaan, terwijl iedereen hier altijd erg trots is geweest op het werk dat ze doen", vertelt hij bij AT5.
Van Snelderwaard komt het idee om de werknemers nog één keer in de schijnwerpers te zetten, letterlijk. Een kunstenaar heeft levensgrote portretten van hen gemaakt die tot het einde van het jaar worden geprojecteerd op de hoge muren van de centrale.
