Stroomuitval is in Zuid-Afrika manier van leven geworden
Krap een halfuur nadat deze week 'stadium 6' in de stroomcrisis was afgekondigd, gingen de grappen al rond op sociale media. Geen Zuid-Afrikaan wist wat stadium 6 betekende. Maar stadium 7, dat moest wel de absolute duisternis zijn.
In een filmpje wordt aan de deur geklopt. Een man sjokt met een brandende kaars naar de deur. "Ik ben van Eskom (elektriciteitsbedrijf, red.) en kom stadium 7 implementeren", zegt de vreemdeling buiten. "Stadium 7, wat is dat?", vraagt de man.
Waarop de Eskom-medewerker de kaars uitblaast:
Stroomuitval is hier een manier van leven geworden. De keukenkastjes van Zuid-Afrikanen staan vol met zaklantaarns, kaarsen en campingbrandertjes. De mijne ook, voor het moment dat Eskom weer eens aan loadshedding doet. Dat is Zuid-Afrikaans voor chaos: kruispunten zonder stoplichten, vastgelopen liften in flatgebouwen, gesloten deuren bij de eerste hulp.
Loadshedding is geplande stroomuitval. De schema's worden van tevoren publiek gemaakt. Daarop valt te lezen welke wijk op welk tijdstip twee uur in het donker zit. Bij stadium 6 is dat drie tot vier keer per dag het geval. Dit ritueel begon al twaalf jaar geleden, toen Eskom moest toegeven dat de bevolking sneller was gegroeid dan het aantal elektriciteitscentrales aankon.
Twaalf jaar later blijkt het bedrijf die achterstand niet te hebben ingelopen en doen bekende excuses de ronde die de verhevigde stroomuitval moeten verklaren: "Er viel ongewoon veel regen in het oosten van het land en daardoor zijn centrales onder water gelopen en is de steenkool nat geworden." Ook sprak president Cyril Ramaphosa over "sabotage". Iemand had ergens een stekker uitgetrokken, waardoor de boel was vastgelopen. Het zou tot de bodem worden uitgezocht.
Geen stroom, geen veiligheid
Maar Zuid-Afrikanen weten dat het echte grote probleem ligt bij het wanbeleid en de corruptieschandalen. Die hebben niet alleen Eskom op de knieën gedwongen, ook de nationale luchtvaartmaatschappij SAA, de nationale spoorwegen, de staatsomroep en tal van andere staatsbedrijven wankelen.
Maar de problemen bij de nationale stroomleverancier zijn dichter op de huid en reiken tot in de slaapkamer. Geen stroom betekent ook: geen veiligheid. Garagedeuren openen niet meer. De stroom die door de acht rijen dikke draden over de muren lopen om inbrekers buiten te houden, zijn in de uren van loadshedding even impotent als al die dure alarmsystemen. Zonder stroom voelen Zuid-Afrikanen zich ontwapend, omsingeld en belegerd door het duister.
Daarom heeft de regering alle verloven ingetrokken bij Eskom. Geen feestdagen voor het volledige personeel, inclusief de bazen, tot de problemen zijn opgelost. Dat klinkt veelbelovend. Maar voor de zekerheid blijven de kaarsen binnen handbereik.