Gemeente Arnhem scheldt schulden van honderden inwoners kwijt

Honderden Arnhemmers beginnen het nieuwe jaar met een schone lei: de gemeente scheldt hun schulden kwijt, als onderdeel van nieuw beleid dat op 1 januari ingaat. Het gaat om inwoners die al drie jaar lang met een betalingsregeling van hun schuld proberen af te komen, maar bij wie dat nog niet is gelukt.

Nu worden zulke vorderingen na vijf tot zeven jaar kwijtgescholden. Maar de gemeente Arnhem wil dat mensen sneller van hun schuld af zijn, legt verantwoordelijk wethouder Martien Louwers (PvdA) uit in het NOS Radio 1 Journaal. "Als schulden extreem hoog oplopen, zorgt dat voor stress, mensen komen niet meer aan het werk. Eventuele kinderen hebben daar ook last van. We willen als gemeente het goede voorbeeld geven aan andere schuldeisers."

Daarom gaat de gemeente op 1 januari in totaal 1400 schulden kwijtschelden, van de in totaal zo'n 4600 schulden die bij de gemeente uitstaan. Het gaat bijvoorbeeld om mensen die te veel uitkeringsgeld hebben ontvangen en die dat nog moeten terugbetalen, vertelt Louwers. "Of om mensen die leenbijstand hebben gekregen voor bijvoorbeeld de inrichting van hun huis."

Fraudeschulden zijn uitgezonderd, vervolgt de wethouder. "Daar worden we juist strenger: nu schelden we die na tien tot twaalf jaar kwijt, dat wordt twintig jaar."

Gemiddeld drie schulden

De kwijtgescholden schulden variëren in hoogte. "Het kan gaan om 500 euro, maar misschien ook wel 20.000 euro", aldus Louwers. "Dat hangt van het soort vordering af. En sommige mensen hebben meerdere schulden bij de gemeente, gemiddeld drie."

In totaal scheldt Arnhem in januari voor 2,3 miljoen euro aan schulden kwijt. Dat bedrag komt uit een soort 'bufferpot' die de gemeente heeft om het verlies op te vangen van schulden die niet worden terugbetaald. In die pot zit ruim 9 miljoen euro.

Maatregelenpakket

De gemeente Arnhem neemt ook andere maatregelen om mensen met schulden tegemoet te komen. Louwers: "We willen voorkomen dat schulden onnodig verder oplopen en dat inwoners verder in de problemen komen door toedoen van de gemeente."

Vanaf 1 januari gaan bijvoorbeeld de incassokosten, die nu kunnen oplopen tot 700 euro, in Arnhem omlaag naar 75 euro. En Arnhemmers met een bijstandsuitkering houden straks meer geld over. Als ze een schuld hebben, houdt de gemeente straks 5 procent in op die uitkering. Nu is dat nog 7,5 procent. Die norm van 5 procent gaat uiteindelijk overigens in heel Nederland gelden, waarschijnlijk vanaf 2021.

Auke Schouwstra van de NVVK (vereniging voor schuldhulpverlening) noemt de combinatie van maatregelen die Arnhem neemt "uniek". Alleen het na drie jaar kwijtschelden van schulden is dat niet, zegt hij. "Steden als Amsterdam en Amersfoort voeren vergelijkbaar beleid."

Volgens Schouwstra is het pakket van de gemeente Arnhem wel een grote stap in het anders omgaan met schulden. "Het besef dringt steeds meer door dat schulden heel vaak geen 'eigen schuld' zijn. En dat ze daarom anders behandeld moeten worden door de maatschappij en de overheid." Hij verwijst in dit verband naar de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst.

'Levenslang'

Wel is Schouwstra kritisch over het plan van de gemeente Arnhem om fraudeschulden strenger te bestraffen. Die worden nu na twaalf jaar kwijtgescholden, dat wordt straks twintig jaar. "Hierdoor krijg je levenslang als je een foutje hebt gemaakt", zegt Schouwstra. "Vaak is het namelijk geen bewuste fraude. Mensen vergissen zich in termijnen of maken een fout in het doorgeven van naam of leeftijd. Door deze uitbreiding kom je daar nooit meer vanaf."

Ook jurist en schuldenexpert André Moerman is kritisch. "De fraudemaatregel vind ik een verslechtering. Fraude is een groot woord. Die twintig jaar gaat straks ook gelden voor mensen die een vergissing hebben gemaakt."