Romy Beijersbergen
Romy Beijersbergen
Hulporganisaties Helpwanted.nl en Watch Nederland zijn bezorgd over het toenemend aantal meldingen van seksueel ongewenst gedrag op TikTok. De social media app, waarmee je korte muziekvideo's kunt maken en delen, wordt in Nederland door zo'n één miljoen mensen gebruikt en is vooral populair onder kinderen en tieners.
"Nu de app steeds groter wordt, krijgen we tientallen meldingen per dag", zegt voorlichtingscoördinator Nikki Janssen van Helpwanted.nl. "Doordat TikTok vooral wordt gebruikt door minderjarigen, is de app ook interessant voor andere ogen", legt ze uit. "Je ziet dat jongeren artiesten nadoen en verleidelijk dansen. Soms in hele strakke leggings, of in niet meer dan een hemdje en een string. De app is een snoepwinkel voor oudere mannen met verkeerde bedoelingen."
Automatisch openbaar
Ook Watch Nederland onderzocht seksueel ongewenst gedrag op TikTok. "We krijgen signalen van het zogenaamde grooming op de app: oudere mannen, die kinderen en jongeren benaderen voor seks. Het is voor kinderen zeer eenvoudig om een account aan te maken. Je hoeft alleen een geboortedatum op te geven, en er is geen controlefunctie voor ouders ingebouwd. Ook de chatfunctie staat automatisch open. Er zijn mannen die daar misbruik van maken."
Dat merkte ook de TikTokker achter het account Dreamon (15), die vooral dansvideo's maakt. Ze wil liever niet met haar echte naam in de media verschijnen. "Ik was 13 toen ik met TikTok begon. In het begin dacht ik niet na over het soort filmpjes dat ik maakte", zegt ze.
Maar opeens kreeg ze berichten van vreemde mannen. "Het begint altijd aardig en leuk. Ze zeggen bijvoorbeeld: 'wat een leuke meid ben jij', en: 'wat heb je een knap snoetje'. Voor je het weet willen ze van alles van je weten, bijvoorbeeld waar je woont. En als je dan op hun profiel kijkt, zie je dat het oude mannen zijn."
Complimentjes en aandacht
Dreamon vertelt dat ze zich helemaal niet bewust was van dat iedereen haar video's kon zien. "Dat is wat ik gevaarlijk vind", legt Jacqueline Kleijer van Bureau Jeugd en Media uit. "Als je de app downloadt en een account aanmaakt, dan is alles automatisch openbaar. Dat betekent dat iedereen je kan zien. Video's, je naam, en soms zelfs waar je woont."
Volgens Kleijer weten veel jongeren dat niet. "Ze hebben vaak niet door dat ze voor de hele wereld staan te dansen. Je doet dat op je kamertje, en hebt geen idee dat er gekke types kunnen meekijken."
Het is voor kinderen soms best moeilijk om mensen met verkeerde bedoelingen te herkennen, zegt Nikki Janssen van Helpwanted.nl. "Vaak doen ze zich voor als iemand van je eigen leeftijd en geven ze je complimentjes en aandacht. Daardoor lijkt het alsof ze heel aardig zijn, maar eigenlijk hebben ze verkeerde bedoelingen. Vaak beginnen ze pas later over seks, als je ze al helemaal vertrouwt. Grooming dus."
Dreamon houdt nu wel rekening met kijkers die op heel andere dingen uit zijn. Zo overlegt ze vaak met haar moeder als ze twijfelt over of iets te sexy is. Ook draagt ze vaak wijdere kleding. "Ik zet er bijvoorbeeld ook nooit video's in bikini op. En als mijn buik per ongeluk te zien is en ik krijg er een opmerking over, denk ik er altijd: kan ik het er niet beter afhalen?"
Bewust
Kleijer heeft een advies voor kinderen en jongeren die de app toch willen gebruiken. "Wees je er echt bewust van dat er mensen meekijken als je in je kamer staat te dansen op een sexy manier. Vraag jezelf af of je ook zo zou dansen als er iemand bij je in de kamer staat. Voelt het dan nog goed? Dan is het oké. Het is vooral heel belangrijk om naar je buikgevoel te luisteren. Als je voelt dat het niet klopt, dan is dat vaak ook zo. En verder moet je er ook gewoon veel plezier maken."
Als jongeren toch een foutje hebben gemaakt en die ene foto hebben doorgestuurd of iets persoonlijks hebben verteld, kunnen ze terecht bij Helpwanted.nl. "Of ga met iemand praten die je vertrouwt, je ouder bijvoorbeeld, en blijf er niet alleen mee lopen", zegt Jacqueline Kleijer.
Onlangs publiceerde TikTok een video over hoe je jezelf kunt beschermen op de app. Zo kun je instellen dat alleen vrienden video's kunnen zien en chatberichten kunnen sturen. Ook zijn er reactiefilters, die bepaalde trefwoorden blokkeren.