In een grote stad kunnen zomaar meer ratten dan mensen wonen, wordt weleens gezegd. Maar hoeveel ratten Nederland precies telt, is niet duidelijk, omdat er niet gezamenlijk wordt geteld. Maar dat het er veel te veel zijn, is volgens experts en gemeenten een feit.
Ratten in je studentenkamer, op zolder, bij de kinderwagen van je kind: je moet er niet aan denken.
NOS op 3 duikt dieper in het rattenprobleem. Hoeveel zijn het er? En kunnen we ze nog wel bestrijden?
Olaf Schutten uit Hengelo wordt gek van de ratten in zijn tuin, al tijden teistert het ongedierte zijn straat. "Laatst zat er zelfs een onder de kinderwagen van mijn zoontje van zeven weken", vertelt hij. De problemen in zijn wijk worden volgens hem alleen maar groter en hij is niet de enige die dat merkt.
"De overheid heeft rattenoverlast niet in de hand", zegt Bastiaan Meerburg van het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD). "Dat heeft vooral te maken met het beleid: ze leggen de verantwoordelijkheid bij de gemeenten, maar controleren vervolgens niet of die doen wat ze beloven."
Gemeenten hebben volgens Meerburg allemaal een totaal verschillende aanpak. "Sommigen zijn effectief, maar je kunt ook een wethouder hebben die niks met het thema heeft en dan gebeurt er vrij weinig."
Hoe wijdverspreid is het rattenprobleem dan nu al? Deze zomer maakte het RIVM een eerste stap om dat in beeld te brengen met de Rattenmonitor, een meldpunt voor professionele plaagdierbeheersers. Maar daar komen nog te weinig meldingen binnen om er iets zinnigs over te kunnen zeggen.
Wat weten we dan wel?
Op basis van informatie van een aantal grote gemeenten en meerdere kenniscentra weten we dat er bij hen in 2018 bijna tienduizend meldingen waren van rattenoverlast. In 2019 zijn dat er tot dusver iets meer dan 7000.
Vooral in Rotterdam, Amsterdam en Arnhem is het aantal meldingen fors. In die gemeentes kwamen in 2018 respectievelijk 2161, 2632 en 1654 meldingen van rattenoverlast binnen. Maar dat zegt niet per se iets over het aantal ratten, zeggen experts. Als iemand vaker ratten ziet, wordt de persoonlijke plaagdrempel hoger, en zul je dus minder snel een rat melden.
Om toch een beeld te krijgen van de omvang van het rattenprobleem maakten we een rondgang langs gemeenten. Van de 190 gemeenten die reageerden (op een totaal van 355), heeft ruim 40 procent de indruk dat het aantal meldingen van ratten de afgelopen vijf jaar toenam. Meer dan de helft heeft de indruk dat dat aantal gelijk is gebleven. Maar ook voor de uitkomsten van deze enquête geldt dus dat daar geen helder beeld uit op te maken is.
Strengere regels rattengif
Omdat de laatste jaren en ook de komende jaren regels rondom rattengif strenger worden, zijn experts het erover eens dat de rat aan terrein zal blijven winnen. In 2016 werd het in heel Nederland verboden om buitenshuis rattengif te strooien, vanaf 2023 mogen particulieren zelfs helemaal geen gif meer gebruiken.
