Overheid valt in de prijzen als 'grootste privacyschender'

De overheid is op ludieke wijze op de vingers getikt vanwege privacyschending. Minister Dekker en het fraudeopsporingssysteem SyRI krijgen beide een Big Brother Award. Dat is een onderscheiding die privacywaakhond Bits of Freedom jaarlijks uitreikt aan personen of organisaties die in hun ogen het zwaarst inbreuk hebben gepleegd op de privacy.

Dekker, minister voor Rechtsbescherming, krijgt de onderscheiding vanwege zijn plannen met het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB). Zijn ministerie wil datasets aan elkaar koppelen, en met die gegevens 'betaalprofielen' van mensen maken. Zo kan worden bekeken of iemand een schuld kan betalen, of juist hulp nodig heeft. Critici vrezen dat dit ten koste gaat van de privacy van burgers.

'Geen absoluut recht'

"Privacy is een grondrecht maar het is ook een recht dat niet absoluut is, de overheid heeft ook een zorgplicht", reageerde Dekker toen hij de bokaal in ontvangst nam.

Volgens de minister zijn er wel degelijk redenen om persoonsgegevens te gebruiken voor "een hoger doel". "In dit geval gebruikt het CJIB betalingsgegevens om in kaart te brengen waar schulden ontstaan, niet om de overheid zelf rijker te maken of om mensen lekker te controleren, maar gewoon om mensen te helpen", aldus de bewindsman.

Uitkeringsfraude

Dekker kreeg de publieksprijs als 'grootste privacyschender'. Een tweede award ging naar het zogenoemde Systeem Risico Indicatie (SyRI), waarmee de overheid fraude opspoort. Door allerlei gegevens van burgers te koppelen, wordt geprobeerd aanwijzingen te vinden voor fraude.

SyRI is erg omstreden. Iedereen is verdacht en vooral mensen met weinig geld en een migratie-achtergrond worden gediscrimineerd, oordeelde VN-rapporteur voor de mensenrechten Philip Alston eerder.

Positieve onderscheiding

Marleen Stikker, oprichter van het onderzoeksinstituut Waag, werd door Bits of Freedom geprezen als iemand die juist een positieve bijdrage heeft geleverd aan de privacy online.

"Marleen Stikker stond in 1993 aan de wieg van het Nederlandse internet en is altijd een voorvechter geweest van het open en vrije
medium", stelt Bits of Freedom.