CPB: koopkracht groeit na 2022 niet meer door vergrijzing

De vergrijzing hakt er de komende jaren flink in, blijkt uit een voorspelling van het Centraal Planbureau. Doordat Nederlanders gemiddeld ouder worden, zijn er minder mensen die het geld verdienen en worden werken en zorg en pensioen duurder.

De economische groei daalt daardoor in de komende jaren bij ongewijzigd beleid naar 1,1 procent, schrijft het Centraal Planbureau in zijn middellangetermijnvoorspelling voor 2022-2025. Nu groeit de economie nog met 1,8 procent, wat ook al wat lager is dan in de afgelopen jaren.

De koopkrachtgroei loopt in de jaren 2022-2025 terug naar nul: mensen kunnen dus gemiddeld niet meer kopen.

De belangrijkste oorzaak van de terugvallende economische groei en de stagnerende koopkracht is dus de vergrijzing: de beroepsbevolking krimpt en de zorgkosten stijgen. De salarissen gaan wel iets omhoog, maar door inflatie, hogere zorg- en pensioenpremies, kortingen op pensioenen en hogere lasten zal de koopkracht niet verder stijgen.

Zorgkosten naar 100 miljard

In de volgende kabinetsperiode neemt voor het eerst de bevolking in de leeftijdscategorie 15 tot 74 jaar af en stijgt het aantal ouderen. De collectieve zorgkosten nemen jaarlijks met 2,7 procent toe. Die stijgen naar 100 miljard euro in 2025, een kwart meer dan nu.

Het verplicht eigen risico, nu bevroren op 385 euro, zal na 2021 weer stijgen en in 2025 440 euro bedragen, denkt het CPB. De zorgverzekering zal stijgen van 119 euro per maand in 2020 naar 143 euro in 2025.

Marktsector onder druk

De werkgelegenheid in de marktsector zal niet meer stijgen en zelfs iets dalen. Dat komt omdat er minder mensen de arbeidsmarkt op komen en er veel meer mensen in de zorg nodig zijn, opgeteld zo'n 135.000 mensen in 2025.

Het begrotingsoverschot slaat in 2021 om in een tekort. Tot 2025 blijft er daarna een beperkt tekort op de begroting. De overheidsschuld blijft wel dalen, naar 44 procent van het nationaal inkomen in 2025.

Onzekerheden

Het CPB waarschuwt dat veel onzeker is, alleen al doordat het begin van de volgende kabinetsperiode nog ver weg is. De rekenmeesters van de overheid kunnen niet inschatten hoe het verder gaat met de handelsoorlog tussen de VS en China, en ook de gevolgen van de brexit zijn lastig te voorspellen. Dat geldt ook voor de economische gevolgen van het klimaatbeleid en voor de wijzigingen in de pensioenen. Toch heeft het CPB de maatregelen en wijzigingen in het pensioenakkoord en het klimaatakkoord alvast in de ramingen meegenomen.

De enige zekerheid is de vergrijzing van de bevolking. Vaststaat dat daardoor de uitgaven voor de AOW en de zorg blijven stijgen en dat het aantal werkenden erdoor wordt gedrukt.