Tienduizenden views op YouTube, maar wel opgebrand op de bank

• Maartje Geels

  redacteur Online

Ze trekken met één video tienduizenden kijkers, maar kampen daardoor ook met stress. Zo kondigde Stuk TV-presentator Stefan Jurriëns afgelopen week aan voorlopig te stoppen met sociale media en werk. "Ik heb gemerkt dat ik de laatste tijd niets meer echt meekrijg, voel of ervaar", zei hij.

Jurriëns is niet de enige millennial die hevige stressklachten ervaart. Vorig jaar kreeg zo'n 17 procent van de werkende Nederlanders te maken burn-outklachten. 25- tot 35-jarigen hadden hier het meest last van, vrouwen iets meer dan mannen. Stress, met name veroorzaakt door werk, komt zelfs zo vaak voor dat deze week werd uitgeroepen tot Week van de Werkstress.

Opgebrand of burned out?

Wat we vroeger als 'overspannen' omschreven, heet nu in de volksmond 'burn-out'. Toch is een burn-out iets anders dan overspannenheid. Een deel van de klachten komt overeen (concentratieverlies en slapeloosheid), maar een burn-out duurt langer en is chronisch van aard.

Youtubers zijn dus niet immuun voor zulke stress. Bibi Breijman was eind 2017 een van de eerste Nederlandse youtubers die openlijk sprak over een burn-out. Ze plaatste toen een video met de titel: Het gaat even niet meer. "Als ik voor mijn deur sta en ik pak mijn sleutelbos, weet ik niet meer welke sleutel er in mijn sleutelgat past", vertelt ze daarin.

"Ik ben zover door gaan werken dat ik nu de weg kwijt ben":

Schrijver en psycholoog Thijs Launspach schreef meerdere boeken over stress. In een van zijn boeken legde hij zich specifiek toe op millennials, de generatie geboren tussen 1980 en 2000.

Volgens Launspach is deze generatie gevoeliger voor stressklachten dan voorgaande generaties. Dat komt onder meer doordat millennials geloven dat je succesvol en gelukkig kunt zijn als je er maar hard genoeg voor werkt, denkt hij. Maar het omgekeerde is voor deze groep ook waar: als je niet succesvol bent, is dat je eigen schuld.

Ook denkt Launspach dat millennials te hoge verwachtingen hebben van zichzelf en wat ze op een bepaalde leeftijd moeten hebben bereikt. "Deze generatie denkt dat ze hun droombaan moeten vinden en het liefst zo snel mogelijk. Bovendien moeten ze er voor hun gevoel ook nog in excelleren."

Daarbij kijken millennials erg naar generatiegenoten. "Als je het idee hebt dat andere mensen succesvoller zijn dan jij en jij zelf tekortschiet, dan krijg je de neiging om jezelf te bewijzen en nog beter te willen presteren. Ga je daar te lang mee door, dan raak je opgebrand."

Dat geldt volgens Launspach zeker voor professionele vloggers: "Bij zulk werk is het nooit goed genoeg: je kunt altijd meer kijkcijfers halen of toffere stunts doen. Je moet steeds iets nieuws bedenken om kijkers te behouden."

'Minstens zo goed, minstens zo veel views'

De Nederlandse beautyblogger Vera Camilla omschreef in een video de druk om steeds vernieuwend te blijven: "Ik vond dat een nieuwe video minstens zo goed moest zijn als de vorige, en minstens zoveel views zou moeten halen en dat het altijd beter zou moeten worden."

Camilla maakte vier maanden geleden bekend een burn-out te hebben:

Sociale media komen onze bewijsdrang niet ten goede, vindt Launspach. Je ziet online de successen van anderen, maar als je bekend bent, lees je er ook wat vreemden van je vinden. Toen Breijman twee jaar geleden met een burn-out te maken kreeg, zei ze daar echt last van te hebben. "Ik voel me opgejaagd, ik ben 24/7 met de mening van anderen bezig."

De Britse youtuber Matt Lees, die zich bezighoudt met gaming videos, belandde vorig jaar in een burn-out. Hij ervoer als maker een enorme druk, zei hij toen tegen The Guardian. "Goeie dingen maken is niet genoeg. Je kijkers willen vastigheid. Ze verwachten dat je videos met een bepaalde regelmaat plaatst." Ook youtuber PewDiePie sprak zich hierover uit: "Je moet jezelf constant overtreffen."

Veel vloggers die last hebben van stress, wijten dit aan de algoritmes van sociale media. Die belonen het maken van veel content, zegt de Amerikaanse therapeute en videomaker Kati Morton.

Maak je minder video's, ben je dus minder zichtbaar. Dat zorgt voor minder kijkers en minder inkomsten. Dit kan enorm stressvol zijn, zegt Morton. Ze noemt het fenomeen creator burnout, oftewel videomakersburn-out.

Oplossing?

Volgens Morton is grenzen aangeven en tijd vrijmaken voor 'prestatievrije' dingen de oplossing. Launspach pleit voor het bijstellen van verwachtingen: "Het gaat er niet om dat je voor je dertigste je verwachtingen van jezelf hebt ingelost, maar dat je met vallen en opstaan leert wie je bent."