Zweden opgeschrikt door bendegeweld, aantal explosies verdubbeld
Zweden kampt met toenemend geweld in immigrantenwijken, waar bendeleden om de drugsmarkt vechten. Steeds vaker worden vuurwapens en zelfgemaakte explosieven als machtsmiddel ingezet. Het aantal explosies in het zuiden van Zweden verdubbelde het afgelopen jaar.
In een immigrantenwijk van Malmö werd een zwaar, zelfgemaakt explosief voor de voordeur van de rijschool van Izdo Al-Jobory tot ontploffing gebracht. De voordeur werd naar binnen geblazen, de glazen tussendeur viel in duizend stukjes uiteen. Delen van het plafond kwamen naar beneden. Zelfs de ramen van de overburen lagen eruit.
In deze video neemt Al-Jobory je mee naar de plek van de explosie en vertelt hij z'n verhaal:
Al-Jobory is één van de weinigen die zijn verhaal wil doen over de explosie voor zijn winkel. Hij begreep er in eerste instantie niets van: hij was nooit eerder bedreigd. Ook de politie kon geen reden voor de bedreiging vinden.
Maar vlak na de explosie bij Al-Jobory's rijschool, ontplofte een soortgelijk explosief bij een rijschool even verderop. Deze rijschool werd wel door bendeleden bedreigd. Toen pas hoorde Al-Jobory dat de explosie voor zijn deur 'een vergissing' was geweest.
De vakbond van rijschoolhouders probeerde hem te helpen. Maar Al-Jobory was niet verzekerd tegen explosieven die vóór zijn deur ontploffen. "Ik had dit nooit kunnen bedenken", vertelt hij. Inmiddels hebben rijschooleigenaren in heel Zweden een speciale verzekering voor dit soort calamiteiten afgesloten.
Er is geen westers land waar zoveel explosies per inwoner voorkomen.
De golf van schietpartijen en explosies zet ook de Zweedse politie schaakmat. De stad Malmö in Zuid-Zweden wordt zwaar getroffen. Afgelopen weekend werd een 15-jarige jongen tijdens een vuurgevecht doodgeschoten, een leeftijdgenoot raakte zwaargewond. De explosievendienst rukte dit jaar meer dan honderd keer uit. De afgelopen twee maanden zelfs gemiddeld om de dag. "Er is geen westers land waar zoveel explosies per inwoner voorkomen", zegt Ylva Ehrlin van de nationale explosievendienst.
Volgens openbaar aanklager Neela Frisell worden de zelfgemaakte explosieven door criminelen ingezet omdat het "makkelijk en effectief" is. Eerder gebruikten bendeleden vooral geïmporteerde handgranaten uit Oost-Europese landen. De zelfgemaakte explosieven hebben een veel grotere kracht. Ook kunnen ze op afstand worden bediend.
Minderjarige jongeren worden door oudere bendeleden ingezet om de bommen te plaatsen en gaan vaak vrijuit. Frisell: "Het probleem bij dit soort explosies is dat al het bewijsmateriaal wordt vernietigd. Bovendien zijn getuigen vaak bang om te vertellen wat ze hebben gezien of gehoord."
Woede
Het doorbreken van deze angstcultuur is volgens Frisell een absolute voorwaarde om de negatieve geweldsspiraal te doorbreken. Al begrijpt ze de angst van buurtbewoners heel goed: "Daders schuwen geen enkel geweld. En getuigen vrezen niet alleen voor hun eigen veiligheid, maar ook voor die van hun familie."
In de wijk Almgård, niet ver van de rijschool van Al-Jobory, ontplofte twee weken geleden een explosief in een trappenhuis. Voordeur en ramen werden eruit geblazen. Een jonge vrouw die in het naastgelegen flatgebouw woont, vertelt dat ze bang is. Ze is vaker wakker geworden van nachtelijke explosies. "We grenzen hier aan de wijk Rosengård", vertelt ze, een beruchte wijk in de stad.
Al-Jobory was vlak na de explosie bij zijn rijschool vooral bezorgd over zijn vrouw en kinderen: "Ik dacht: worden zij nu het volgende slachtoffer?" Inmiddels is die angst overgegaan in woede. De verzekering dekt minder dan de helft van de vernielingen. Hij krijgt hulp van vrienden bij reparaties, maar heeft een deel van zijn klanten verloren. "Veel van hen zijn oorlog en bommen ontvlucht. Die willen hier niet mee geconfronteerd worden."
Maar de rijschool-eigenaar is ervan overtuigd dat steeds meer slachtoffers hun verhaal zullen doen over de bedreigingen en het geweld. "Criminelen hebben een grens overtreden. Mensen zijn het goed zat. Zo kun je niet leven."