Nooit het geel, maar 'Poupou' zit wel in alle wielerharten

Raymond Poulidor maakte in de jaren zestig en zeventig furore als een van de beste wielrenners ter wereld. Maar de Fransman ging de geschiedenis in als de populairste verliezer aller tijden, met de 'Eeuwige Tweede' als bijnaam. Vandaag overleed Poulidor op 83-jarige leeftijd.

Acht keer stond Poulidor op het podium van de Tour de France: drie keer als tweede en vijf keer als derde. Hij won zeven etappes in de belangrijkste wielerronde ter wereld, maar droeg nooit de gele trui.

De twee Nederlandse Tourwinnaars, Jan Janssen en Joop Zoetemelk, hebben goede herinneringen aan 'Poupou', zoals zijn koosnaam luidde. "Hij was een sympathieke man en een geduchte tegenstander. Hij heeft alles uit zijn carrière gehaald", vertelt Janssen. En Zoetemelk: "Ik herinner me hem als een goede concurrent en een goeie ploegmaat. En als een hele fijn man, ook na zijn carrière."

Milaan-Sanremo

Poulidor maakte in zijn eerste jaar als prof, in 1961, meteen grote indruk. Als onbekende renner won hij op imposante wijze de voorjaarsklassieker Milaan-Sanremo.

Op de Poggio bleef de jonge Fransman als enige van een kopgroep over en hij wist zijn voorsprong te behouden tot Sanremo, waar hij drie seconden voor het aanstormende peloton over de finish ging.

Een ster was geboren en in de jaren daarop groeide zijn aanzien. Een jaar later stond 'Poupou' voor het eerst op het podium van de Tour de France. In 1963 werd hij de eerste Franse winnaar van de Waalse Pijl. En een jaar later won hij zijn eerste grote ronde: de Vuelta.

Duel met Anquetil

Dat was een paar weken voor de Tour de France. Nooit kwam Poulidor dichter bij een Tourzege dan in 1964, na een heroïsche strijd met zijn landgenoot Jacques Anquetil. Vooral hun duel op de Puy de Dôme werd legendarisch.

Poulidor reed samen omhoog met Anquetil, die een kleine minuut voorsprong had in het algemeen klassement. Anquetil, een mindere klimmer maar fenomenale tijdrijder, had geen beste dag. Maar Poulidor wachtte te lang met demarreren. Toen hij uiteindelijk ging, was het te laat.

Anquetil hield op de meet nog 14 seconden van zijn voorsprong over. In de afsluitende tijdrit in Parijs maakte 'Monsieur Chrono' het karwei af. Bij de finish kreeg Anquetil twee zoenen van Poupou. "Ik hoop dat je ooit de Tour zal winnen, want je verdient het", reageerde Anquetil. "Je bent een waardig verliezer."

Vriendschap

Een waardig verliezer, dat zou Poulidor altijd blijven. In totaal werd hij drie keer tweede in de Tour en vijf keer derde. In het eerste deel van zijn carrière was Anquetil hem steeds de baas, later moest hij steevast zijn meerdere erkennen in Eddy Merckx.

Met zijn rivaal Anquetil groeide een bijzondere vriendschap. In 2004 vertelde Poulidor tegen Jean Nelissen dat Anquetil na zijn carrière zijn 1-jarig dochter Sophie eens had meegenomen naar de Tour. "Zijn dochter stond aan de kant en alle kinderen riepen: Allez Poupou!".

"Het eerste woord dat zijn dochter zei, was dus Poupou. En niet papa. Anquetil kwam na afloop naar mijn kamer en zei: je zat me al dwars toen ik nog reed, en nu zeurt mijn dochter om een pet met jouw foto erop."

Over de bijzondere band tussen de twee Fransen weet ook Jan Janssen, Tourwinnaar van 1968, een bijzonder verhaal. "Het waren grote rivalen, maar ook twee goede vrienden. Anquetil is in 1987 gestorven aan maagkanker en ik weet dat hij op zijn sterfbed tegen Poulidor zei: word je nou weer tweede, Raymond?"

"Het is natuurlijk een beetje galgenhumor, maar het zegt wel wat over hoe die twee elkaar kenden", aldus Janssen.

'Hij knalde zo op die motor'

Zelf moet Janssen bij het horen van de naam Poulidor altijd terugdenken aan 1968. Beiden die Tour geen enkele dag in het geel, maar Janssen kreeg de trui wel in Parijs omgehangen.

"In de Tour van 1968 was Poupou een van mijn belangrijkste tegenstanders. In de rit naar Brive, ik zal het nooit vergeten, in het Centraal Massief, stond een motor langs de kant van de weg. En daar knalde hij zo in. Hij reed er tegenaan."

"Later las ik in de krant dat hij mij het verwijt maakte dat ik demarreerde toen hij gevallen was. Maar dat is niet waar. We zijn wel doorgereden, maar gedemarreerd ben ik niet."

"Ik heb heel wat strijd met hem moeten leveren", vervolgt Janssen. "Hij kon heel erg goed bergop rijden, hij was een goede renner. Maar hij had geen sprint, hij sprintte als een strijkijzer. Als je met hem naar de streep ging, wist je dat je ging winnen."

Nooit een gele trui

Nooit wist Poulidor een gele trui te veroveren. Twee keer was hij er tijdens een proloog heel dichtbij: in 1967 in Angers en in 1973 in Scheveningen. "In 1967 was het twee seconden, op José Maria Errandonea", vertelde Poulidor in 2004. "En het ergste was nog dat Errandonea de dag erna opgaf. En bij de proloog in Nederland werd ik met een fractie van een seconde verslagen door Joop Zoetemelk."

Ploeggenoten

Halverwege de jaren zeventig waren Poulidor en Zoetemelk ploeggenoten bij het team van Mercier. "Hij was een hele goeie ploegmaat, nooit geen hinder van gehad", vertelt Zoetemelk, die het nieuws over de dood van Poulidor hoorde toen hij vanochtend in de auto zat met Bernard Hinault.

"Poulidor liet me mijn koers rijden. Hij zei echt niet van: jongen, ik ben ouder en Fransman, dus jij moet voor mij rijden. Hij had veel Tour-ervaring, dus ik sprak vaak met hem over etappes en kon veel van hem overnemen."

In Nederland heeft Zoetemelk de naam 'Eeuwige Tweede', maar in tegenstelling tot Poulidor wist Zoetemelk de Tour in 1980 wel te winnen. Zelf zei Poulidor over zijn koosnaam: "Men is bijna verplicht me die naam te geven, als je naar mijn palmares kijkt. Ik ben vaak als tweede geëindigd, maar ondanks alles vind ik troost. En als je als tweede eindigt, dan is er maar één iemand beter."

Immens populair

De bescheidenheid van Poulidor leverde hem grote sympathie op. "Hij was verschrikkelijk populair, zeker bij de Fransen", vertelt Zoetemelk. "Dat komt door zijn vriendelijkheid. Hij kon met iedereen overweg. Als Poulidor voorbij kwam, hoorde je overal Poupou! Poupou! Poupou! Hij bleef ook na zijn carrière even populair."

Poulidor was ook een graag geziene gast in de Tourkaravaan, waar hij zich de laatste jaren vooral trots toonde over zijn kleinzoon Mathieu van der Poel, door Poupou ook wel liefkozend "mijn fenomeen" genoemd. Poulidor was de schoonvader van Adrie van der Poel en de opa van Mathieu en David van der Poel.

Bekijk hieronder twee reportages over Poulidor, van de Belgische televisie (2014) en van de NOS (voorjaar 2019).

Poulidor was als eeuwige verliezer zo populair, dat hij in 2013 bij de presentatie van de honderdste Tour de France op het podium werd geroepen met drie vijfvoudige Tourwinnaars: Eddy Merckx, Bernard Hinault en Miguel Indurain.

Op het podium sprak Poupou, in alle bescheidenheid en met de nodige zelfspot: "Dit zijn drie uitzonderlijke kampioenen. En ik mag het nu wel zeggen: wij vieren hebben samen vijftien keer de Tour de France gewonnen."