Klimaatakkoord opgezegd: volgen andere landen voorbeeld Trump?
De regering van de Amerikaanse president Trump heeft de procedure in gang gezet waarmee het land officieel uit het klimaatakkoord van Parijs kan stappen. De grote vraag is nu: brengt dit de klimaatdoelen in gevaar? En ook: hoe groot is de angst dat andere landen het voorbeeld van de VS volgen, en ook uit het akkoord stappen?
Om met het antwoord op de laatste vraag te beginnen: de VS is op dit moment het enige land dat formeel wil stoppen met 'Parijs'. Tijdens klimaatconferenties de laatste jaren is wel gebleken dat niet alle landen dezelfde urgentie uitstralen, als het gaat om een voortvarende aanpak van het klimaatprobleem. Maar tot nu toe heeft geen enkel ander land laten weten de VS te willen volgen.
Ook Rusland staat nu achter akkoord
Iemand die hier goed zicht op heeft, is de klimaatgezant van Nederland, Marcel Beukeboom. Hij spreekt voortdurend met delegaties van andere landen over de vorderingen die wereldwijd worden gemaakt bij het tegengaan van klimaatverandering. "Ten tijde van de verkiezingen in Brazilië hebben we gezien dat president Bolsonaro ook flirtte met dit idee. Maar die kwam er na de verkiezingen van terug. Ik ken op dit moment geen ander voorbeeld van een land dat aankondigt eruit te stappen."
Beukeboom ziet juist eerder een andere ontwikkeling, en zegt: "Sterker nog: we hebben recent gezien dat een land als Rusland dat ook steeds behoorlijk moeilijk deed, onlangs zei: wij gaan het akkoord nu eindelijk ook ratificeren, want wij zien het belang ervan in. En we gaan er ook constructiever aan mee doen."
Toch negatief effect
De beslissing van Trump zal het zeker moeilijker maken om het klimaatprobleem aan te pakken. De VS is één van de vijf landen en regio's met de grootste uitstoot. China, de VS, India, Rusland en de EU stootten in 2017 gezamenlijk ruim 60 procent van de totale mondiale hoeveelheid broeikasgassen uit. Wel is het zo dat in de laatste tien jaar vooral China en India de grote stijgers zijn, terwijl de drie andere een constante of licht dalende trend laten zien.
Beukeboom zegt dat de Amerikanen met hun beslissing een flink signaal afgeven aan de rest van de wereld. Dit zal, denkt hij, "zeker een negatief effect hebben op het halen van de doelen." Maar hij wijst er daarnaast op dat er binnen de VS ook veel goeds gebeurt. "Tegelijkertijd is er in de VS mede als gevolg hiervan een flinke beweging op gang gekomen van steden en bedrijven en organisaties die zeggen: nou, dan gaan wij een stapje harder lopen."
Geen geruststelling
Maar dat lagere overheden en bedrijven in Amerika al veel aan klimaatbeleid doen, is geen geruststelling, vindt Pieter Boot van het Planbureau voor de Leefomgeving. "We moeten hier niet luchthartig over doen. President Trump vecht op dit moment verschillende maatregelen aan bij de rechter, dus het is nog maar de vraag of dat beleid van lagere overheden in stand blijft. Dat gebeurt bijvoorbeeld op het gebied van uitstootnormen voor auto's en de elektriciteitssector."
De Amerikaanse regering zelf wijst er intussen op dat de CO2-uitstoot van de VS al flink is afgenomen: met 14 procent tussen 2005 en 2017. Maar volgens Pieter Boot heeft dit niks met beleid te maken, maar vooral met het functioneren van de markt, waardoor steenkool minder wordt ingezet. "De gasprijzen zijn zo laag, dat de kolencentrales nog maar heel weinig draaien."
Uitstoot China, overstromingen India
Dat de uitstoot van China voorlopig nog stijgt terwijl die van de VS daalt, is overigens niet in tegenspraak met de internationale afspraken, zegt Boot. "Voorlopig stoot China per hoofd van de bevolking nog altijd minder uit dan de VS." Ook al zijn alle afspraken op basis van vrijwilligheid, toch verwacht Boot dat ook landen als China en India zich eraan zullen houden. Niet in de laatste plaats omdat dit soort landen inmiddels zelf merkt dat de noodzaak groot is om iets aan klimaatbeleid te doen.
"Een land als India zou misschien nog een jaar of 15 door kunnen gaan met steeds meer uitstoten, maar ze merken daar nu ook al dat hun kusten overstromen, en dat maakt de noodzaak om er sneller mee aan de slag te gaan groter."
