Kinderen zien porno door spamberichten op Instagram, dit kan je als ouder doen

Steeds vaker worden kinderen toegevoegd aan groepen op Instagram, zonder dat ze dat willen. Omdat in zulke groepen vaak links naar pornosites, horrorpagina's of vage verkoopsites worden gedeeld, maken deskundigen zich daar zorgen over.

"Ze schrikken ervan en weten niet zo goed wat ze ermee moeten", zegt Jacqueline Kleijer van Bureau Jeugd en Media. Ze geeft les op scholen over alles wat te maken heeft met sociale media en hoort steeds vaker dat kinderen het meemaken. "Veel kinderen klikken op de gedeelde links, uit nieuwsgierigheid, omdat ze het niet kennen. Dan komen ze bijvoorbeeld op een pornosite terecht."

Kleijer weet dat ook oudere kinderen en volwassenen zulke linkjes ontvangen. "Maar jongere kinderen zijn open en onbevangen, dan komt het extra hard binnen. Helemaal omdat de berichten niet voor deze doelgroep bestemd zijn."

Ze merkt op dat kinderen ervan schrikken en er daarna niet meer over praten. Haar advies: vertel het aan je ouders of een andere volwassene die je vertrouwt.

Eerst even: wie doen dit en waarom?

Het rondsturen van spamberichten wordt vaak gedaan om geld te verdienen, zegt Sanne Maasakkers, beveiligingsexpert bij Fox-IT. Meestal door de beheerder van een website, of door een persoon die door de website wordt ingehuurd. Ze delen in de grote groep een link naar een internetpagina in de hoop dat mensen daarop klikken. Per klik verdienen ze geld. "Al drukt maar 1 procent van de groep op die link, dan kan het alsnog duizenden euro's opleveren. Het is voor die sites dus een snelle manier van geld verdienen."

Tegenwoordig gebeurt het delen van de links vaak door zogenoemde bots. Dat zijn geautomatiseerde accounts die zonder tussenkomst van personen het werk voor ze kan uitvoeren.

Hoe gaan ze te werk?

Het enige wat bots nodig hebben, is de naam van je Instagram-account. Bots zoeken naar volgers van grote accounts of naar hashtags die veelgebruikt zijn. Alle volgers van dat account of die hashtag voegen ze toe aan één lijst. Daarin sturen ze berichten en delen ze linkjes.

Het maakt niet uit of je account afgesloten of openbaar is. Dat komt doordat Instagram het toestaat berichten te sturen naar onbekenden. Het platform heeft die functie zodat je bijvoorbeeld ook in contact kan komen met een nieuwe collega of oude vakantievriend. Maar daardoor komen dus ook berichten van bots bij je binnen. "Als je een slotje op je account hebt, komt het bericht in je 'overige berichten' terecht en kan je het alsnog lezen, ook al volg je elkaar niet."

Wat doet Instagram eraan?

Instagram probeert dit soort spam tegen te gaan door bijvoorbeeld bepaalde woorden te blokkeren. Maar bots spelen daar slim op in. "Zo kan het zijn dat Instagram het woord 'SEXY' blokkeert, maar dat bots er S E X Y van maken, of een emoji tussen de letters zetten. Zo omzeilen ze de filter."

Helemaal voorkomen kan je het niet, omdat Instagram berichten van onbekenden dus niet verbiedt. Daarom raadt Maasakkers aan dit soort accounts en berichten altijd te rapporteren en te blokkeren.

"Wat mij betreft is je opvoeding al voor 80 procent geslaagd als je kind met zoiets naar je toekomt", zegt Kleijer. "Blijkbaar vertrouwt je kind je en dat is een cadeautje. Bedank je kind als hij of zij naar je toekomt, zo voelt hij of zij zich serieus genomen."

Daarna is het volgens Kleijer zaak om de hersenen "te verschonen". "Schuif een ander plaatje over het plaatje", zegt ze. In haar lessen hoort ze van kinderen dat dansen of een boek lezen hen helpt het beeld te vergeten. "Of kijk bijvoorbeeld met hen online naar leuke en grappige filmpjes. Dan zet je als het ware iets anders over het beeld heen."

Tip: vraag ernaar en praat erover

'Ik heb er nog nooit over gepraat want ik word er ook niet naar gevraagd', hoort Kleijer vaak. Haar tip voor ouders: vraag ernaar en praat erover, ook als je kind niet uit zichzelf komt. "Voor kinderen bestaat het woord online niet eens. Voor hen is offline en online één wereld, dat loopt gewoon door elkaar."

Kinderen op de basisschool zijn gemiddeld 3 uur per dag, 21 uur per week, online. "Als je als ouder niet weet wat je kind in die 21 uur doet, mis je wel een groot deel van hun angsten, ontwikkeling, maar ook de leuke dingen." Juist ook de leuke momenten aankaarten is daarom erg belangrijk, legt ze uit.

"Als je ook open over de leuke momenten kan praten, dan zal je zien dat je kind ook naar je toekomt als er stront aan de knikker is."