Spraakmakende Sovjet-dissident Vladimir Boekovski overleden

De 76-jarige mensenrechtenactivist, schrijver en neurowetenschapper Vladimir Boekovski is overleden. Hij was een prominente figuur in de beweging van Sovjet-dissidenten. Boekovski werd bekend vanwege het aan de kaak stellen van politiek misbruik van de psychiatrie in het communistische Rusland.

In de Sovjet-Unie werden dissidenten van het communistische regime afgeschilderd als psychiatrische patiënten. Boekovski zelf heeft vanwege zijn kritiek twaalf jaar opgesloten gezeten in psychiatrische ziekenhuizen, gevangenissen en werkkampen.

Hij werd voor het eerst in 1963 gearresteerd vanwege het maken van fotokopieën van anti-Sovjet-literatuur. Volgens psychiaters was hij schizofreen. Hij werd voor twee jaar naar een psychiatrisch ziekenhuis gestuurd: een 'psichoesjka', die als gevangenis diende. In de jaren daarna werd hij naar meerdere 'psichoesjka's' en een werkkamp gestuurd vanwege demonstreren tegen het regime.

Brief aan westerse psychiaters

In 1971 smokkelde Boekovski een document van 150 pagina's naar het Westen, waarin hij het politieke misbruik van de psychiatrie in de Sovjet-Unie documenteerde. Hij schreef een brief naar westerse psychiaters om de gevallen te bediscussiëren.

De brief werd gepubliceerd in de Britse krant The Times en in het wetenschappelijke tijdschrift British Journal of Psychiatry. Wereldwijd werd over de inhoud van Boekovski's onthullingen en de mensenrechtenschendingen in de Sovjet-Unie gepraat.

Vlak na publicatie van de brief werd Boekovski weer opgepakt door de Sovjet-autoriteiten. De staatskrant Pravda (de Waarheid) omschreef hem als een "kwaadaardige hooligan" die zich bezighield met anti-Sovjet activiteiten. Hij kreeg twee jaar cel, vijf jaar in een werkkamp en nog vijf jaar in ballingschap.

In 1977 werd hij gedeporteerd naar Zwitserland, waar hij geruild werd tegen de Chileense communist Luis Corvalán. Daarna verhuisde hij naar Cambridge in Groot-Brittannië om zijn studie voort te zetten. Van daaruit was hij nog lang criticus van de Sovjet-Unie, het Rusland na de Sovjets, en mensenrechtenschendingen van Westerse overheden.