Spaarrente bijna nul, maar we sparen er geen euro minder om

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

De rente van banken op spaargeld nadert de nul. ABN Amro heeft de rente op een gewone spaarrekening vandaag gehalveerd, van 0,02 naar 0,01 procent. ING en Rabobank zullen naar alle waarschijnlijkheid in de komende weken de verlaging volgen.

Spaargeld rendeert al lang niet meer en wordt domweg opgevreten door de inflatie. Toch sparen Nederlanders er niet minder om. In de spaarpotten van huishoudens zat in augustus opgeteld 365,5 miljard euro. Gemiddeld stroomt er elke maand 1,7 miljard euro naar de spaarrekeningen.

De graatmagere rente, bij 0,01 procent is dat een 10 eurocent op elke 1000 euro spaargeld, compenseert bij lange na niet meer het steeds duurder wordende leven. De inflatie, de gemiddelde prijsstijging van goederen en diensten, bedraagt momenteel 2,6 procent. Ons spaargeld slinkt dus in rap tempo.

We zullen moeten leren leven met een rente die nog heel lang heel laag is, wat overigens ook geldt voor de hypotheekrente. Volgens de banken wordt het zelfs nog een hele toer om de spaarrente niet onder nul te laten zakken, omdat de druk steeds groter wordt. De ECB heeft onlangs de negatieve deposito-rente verder verlaagd naar een half procent. Dat kost banken naar schatting 690 miljoen euro per jaar en drukt de spaarrente.

De drie grootbanken zetten de toon. ABN Amro nu met 0,01 procent, ING staat nog op 0,02 procent en Rabobank op 0,03 procent rente. Bij SNS bedraagt de spaarrente nog 0,07 procent en bovendien geeft de staatsbank op de gewone betaalrekening tot 5000 euro ook 0,07 procent. De Triodosbank heeft de rente al sinds 2017 op nul staan.

Banken moeten bij de Europese Centrale Bank (ECB) boeterente betalen voor hun kasgeld, terwijl ze verplicht zijn een bepaalde hoeveelheid geld in kas hebben voor het doen van betalingen en geldopnames.

De lage spaarrente betekent gek genoeg niet dat er minder gespaard wordt. Banken melden kwartaal in en kwartaal uit dat het spaargeld groeit, dit jaar alleen al met 14 miljard euro. Reden: er is meer geld om te sparen. Mensen werken meer, verdienen meer, maar geven blijkbaar niet veel meer uit. Extra aflossen op de hypotheek of schulden aflossen gebeurt ook, maar neemt af.

Gemiddeld heeft een huishouden 40.000 euro bij de bank staan, zegt het CBS. Veel mensen zullen zich in die spaarrekening niet herkennen, het gemiddelde wordt vertekend door bijvoorbeeld grotere spaartegoeden van een kleine groep vermogenden. Als je kijkt naar de mediaan, het midden van groepen, dan is het gemiddelde spaarboekje 13.000 euro. In 2014 lag de mediaan nog op 10.700 euro, het spaargeld is dus aanzienlijk gegroeid.

Uitgesplitst naar groepen blijkt dat een kwart van de Nederlandse huishoudens meer dan 39.000 euro heeft, de helft beschikt over 11.000 tot 12.000 euro, en een kwart van de gezinnen en huishoudens zit op 3000 euro of minder.

Volgens het Nibud, het instituut voor budgetvoorlichting, heeft 1 op de 5 huishoudens zelfs geen of nauwelijks spaargeld. Een doorsnee huishouden (gezin met twee kinderen, een koopwoning en een auto) heeft minimaal 5000 euro op de spaarrekening nodig als buffer, voor onvoorziene uitgaven als de wasmachine of de auto stuk is. Sparen voor een vakantie of de studie van de kinderen komt daar nog bovenop.

Waterbed

Banken proberen te voorkomen dat ze de nul-drempel over moeten. Negatieve rente op spaargeld noemde Rabobank-baas Wiebe Draijer "bijzonder onwenselijk", maar kon het niet uitsluiten. Banken zijn beducht voor een negatieve rente omdat ze geen idee hebben wat het doet met spaarders en dus banken. Halen mensen dan hun geld van de bank en stoppen ze het onder het matras? Gaat spaargeld rondzwerven bij banken waar nog wel rente gegeven wordt? Of gaan mensen het geld uitgeven en de buffers opeten, omdat dat tenminste wat oplevert? Niemand weet het.

Het spaargeld kan natuurlijk ook overgeheveld worden van een spaarrekening naar een gewone betaalrekening, mocht de rente negatief worden. De kans is dan echter groot dat banken besluiten rente te gaan heffen op de gewone betaalrekening boven bijvoorbeeld een bepaald tegoed, om een waterbed-effect te voorkomen en de geldvluchtroute af te stoppen.

Wat kan je nog met je spaarcenten als je er wat aan wilt verdienen? Nieuwsuur-econoom Mathijs Bouman geeft een paar opties in deze video: