Coalitie ontevreden over het optreden van minister Blok

Kamerleden van de coalitiepartijen CDA, D66 en ChristenUnie hebben toenemende kritiek op het opereren van minister Blok van Buitenlandse Zaken. Ze vinden dat hij te weinig initiatief neemt en te snel oordeelt dat iets niet kan omdat er internationaal geen draagvlak voor zou zijn. Zo wilde hij vorige week, na de inval in Syrië, niet bij de EU aandringen op economische sancties tegen Turkije. Pas na lang aandringen van de oppositie en CDA, D66 en CU kwam hij hiervan terug.

CDA-Kamerlid Van Helvert: "Het is soms heel hard duwen en trekken om een kleine beweging tot stand te brengen." CU-Kamerlid Voordewind: "Als we de minister een boodschap willen meegeven, houdt hij ons de haalbaarheid van de ideeën voor en daar spreekt geen groot enthousiasme uit om de wens van de Kamer op te pikken."

D66-Kamerlid Sjoerdsma zei afgelopen zondag in het tv-programma Buitenhof al dat Blok wat hem betreft te weinig daadkracht toont. Hij noemde hem "afwachtend, misschien wel apathisch". Terwijl van een minister van Buitenlandse Zaken juist "daadkracht en visie wordt gevraagd". Volgens oud-diplomaat en GroenLinks Kamerlid Van Ojik begint het "pijnlijk" te worden dat Blok niet alleen van de oppositie maar ook steeds vaker van de regeringspartijen kritiek krijgt.

Niet alleen bij de aanpak van Turkije stuitte de Kamer op weerstand bij Blok. Dat gebeurde al veel vaker. Onder andere in het debat over zijn China-beleid. Vrijwel alle partijen verweten Blok hierin onvoldoende aandacht voor de slechte mensenrechtensituatie in dat land, zoals onderdrukking van Oeigoeren, Tibetanen en christenen.

Ook botste Blok met de Kamer over de ontmoeting van koningin Máxima met de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman, korte tijd na de moord op de Saudische journalist Kashoggi, waarvoor de kroonprins verantwoordelijk wordt gehouden. Verder verwijt de Kamer Blok dat hij vergaderingen van Europese ministerraden te vaak aan Nederlandse ambtenaren in Brussel overlaat.

De kritiek op Blok is opvallend, omdat hij in de vorige kabinetsperiode, als minister voor Wonen en Rijksdienst, juist waardering oogstte. Vriend en vijand vonden dat hij, ook als ze het inhoudelijk met hem oneens waren, toen politiek slim zaken deed met de oppositie.

De Kamerleden hebben verschillende ideeën over hoe het komt dat Blok nu juist vaak met de Kamer in botsing komt. Van Helvert vermoedt dat hij mogelijk van premier Rutte de opdracht heeft gekregen geen fouten te maken en daarom heel voorzichtig is. "Maar het kan ook zijn dat het gewoon het VVD-beleid is van een realistische buitenland-politiek, wat dan wordt vertaald als: we moeten kijken wat haalbaar is en dan is dat ons standpunt." Voordewind daarover: "Niet alles is haalbaar maar als je er niet actief mee begint, weet je zeker dat je nergens terechtkomt."

Van Ojik vermoedt dat Blok eigenlijk weinig affiniteit heeft met Buitenlandse Zaken: "Het is geen geheim dat Blok niet stond te springen weer minister te worden. Toen Rutte hem belde om Zijlstra op te volgen (die moest stoppen vanwege zijn leugen over een bezoek aan de datsja van de Russische president Poetin -red.) heeft hij wel even moeten denken of dit wel wat voor hem was. En die twijfel is niet weggenomen. Bij mij niet en bij veel andere partijen niet. Die twijfel is eerder toe- dan afgenomen."

Loopjongen

Als de Kamer maar lang genoeg aandringt, zwicht minister Blok overigens doorgaans wel voor die druk. Zo wilde hij aanvankelijk geen speciale gezant voor godsdienstvrijheid aanstellen, een wens van onder andere de coalitiepartijen CDA en CU, maar kwam die er uiteindelijk toch.

Volgens politiek verslaggever Wilco Boom is het daarom niet zo dat de Kamer vindt dat Blok moet plaatsmaken. "Maar met zijn manier van opereren verliest hij steeds meer krediet, waardoor de Kamer hem steeds meer op de huid gaat zitten. En Blok wordt zo steeds meer een loopjongen van de Kamer in plaats van dat hij zelf beleid maakt."