Vorig jaar hebben zo'n 400.000 mensen in Nederland belasting ontdoken door soms of regelmatig hun werk niet op te geven. Dat blijkt uit berekeningen van NOS op 3 op basis van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In totaal gaat er zo'n 4 miljard euro in die 'zwarte wereld' om.
Soms gebeurt het één keertje, maar anderen werken fulltime zwart en betalen dus nooit loonbelasting. In de video hieronder legt NOS op 3 uit hoe die zwartwerk-wereld in elkaar zit:
Volgens het CBS wordt in de schoonmaakbranche het meest zwartgewerkt. In die sector gaat 1,44 miljard euro per jaar om. In de bouw, denk aan schilders of stukadoors die je contant betaalt, gaat het om zo'n 800 miljoen euro per jaar. Maar vergeet ook de kappers niet, die knippen en scheren voor zo'n 441 miljoen euro zwart.
Als over al die inkomsten loonbelasting betaald was, had dat honderden miljoenen opgeleverd voor de staatskas. Daarbij zijn de extra kosten voor uitkeringen en toeslagen, die zwartwerkers soms ook nog ontvangen, nog niet meegerekend.
Dit zijn schattingen. Het blijft lastig om de precieze cijfers te berekenen, zegt het CBS. Normaal gebruiken ze btw-aangiftes van de Belastingdienst om te kijken wat bedrijven omzetten. Voor zwartwerken zijn creatievere methodes nodig, vertelt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS.
"Bij kappers kijken we bijvoorbeeld naar het aantal inwoners van Nederland en hoe vaak mensen gemiddeld naar de kapper gaan. Dan kun je schatten wat de totale omzet van de kappersbranche zou moeten zijn. Als dan blijkt dat het echte bedrag veel lager is, is onze conclusie dat het verschil dan wel zwart zou moeten zijn. Of er zouden allemaal langharige mensen moeten rondlopen die wij in het straatbeeld verder nooit zien."
Voor controle geldt: je kunt altijd meer doen.
De Belastingdienst laat na vragen van de NOS weten dat niet bijgehouden wordt hoeveel boetes er voor zwartwerken zijn opgelegd en hoe vaak er wordt gecontroleerd. Staatssecretaris van Financiën Menno Snel daarover: "Voor controle geldt: je kunt altijd meer doen. En tegelijkertijd we willen ons natuurlijk ook richten op controle waar wij denken dat het echt definitief misgaat. Als mensen echt massaal de belasting ontwijken, dan pakken we het aan."
Maar als er in totaal al 4 miljard euro wordt verdiend met zwartwerken, is dat dan niet al massaal? Snel: "Mensen die zwartwerken wil ik aanpakken, mensen die zwartsparen wil ik aanpakken, bedrijven die te weinig belasting betalen en die belasting ontwijken wil ik aanpakken. Uiteindelijk heb ik maar een beperkt aantal mensen dat ik daarvoor inzet."