Market Garden centraal in nieuwe serie Bevrijdingsjournaals

Enkele maanden na D-day hebben de geallieerden de stranden van Normandië achter zich gelaten en is de Nederlandse grens bereikt. Vanavond start daarom een nieuwe serie NOS Bevrijdingsjournaals waarin de strijd in Nederland van 75 jaar geleden centraal staat: tien dagen lang tussen hoop en vrees door de enorme luchtlandingsoperatie Market Garden.

Net als in de vorige afleveringen brengt de NOS het nieuws van toen met de techniek van nu. Door computeranimaties staat verslaggever Lex Runderkamp tussen de vliegtuigen in Arnhem en wapperen er weer swastika-vlaggen achter correspondent Wouter Zwart in Berlijn. Herman van der Zandt is wederom presentator, militair-historicus Christ Klep begeleidt als een soort weerman hele divisies over het scherm.

"Eigenlijk heb je hier nog meer verhalen dan in Normandië", zegt samensteller Marieke de Vries. "Daar was het vooral het strand, maar hier heb je een enorme variatie aan onderwerpen: de Duitse kant, de Nederlandse burgers, de geallieerde soldaten, in een enorm gebied, van de Belgische grens tot en met Arnhem."

Bovendien is een leeg strand echt wat anders dan de Arnhemse binnenstad, vertelt De Vries. Dat vereiste dus flink wat nabewerking. "In Nederland was het allemaal veel drukker. Maar auto's kun je ook met de computer wegpoetsen."

Er werd meer uit de digitale trukendoos gehaald. Arnhem en Eindhoven werden weer terugveranderd in verwoest oorlogsgebied. "Het moet niet een pretpark worden", benadrukt De Vries. "Maar je wilt de verhalen recht doen en het gevoel van die tijd overbrengen."

Deze nieuwe manier van verhalen vertellen, bedacht door chef Evenementen Paul Vloon, sloeg volgens haar in de eerste ronde goed aan. Er zijn steeds minder ooggetuigen van de gebeurtenissen, maar door de strijd van dag tot dag te volgen, komt er spanning in de gebeurtenissen die in een geschiedenisboek misschien ontbreekt.

"In de bevrijdingsjournaals rond D-day leefde je mee met die duizenden en duizenden militairen die wachtten tot het weer omsloeg, soms al aan boord van hun schepen. Dat soort momenten hoor je weinig over; ze worden vaak vergeten als alleen het grotere verhaal verteld wordt."

In Eindhoven zagen ze de NOS-ploeg daarom graag komen. "Ik belde de gemeentevoorlichter om een origineel stukje van het oude centrum te vinden. 'En dan moet Martijn Bink er zeker met een tank langsrijden', lachten ze. Ook bij de molen in Eerden, waar heftig is gevochten, zeiden ze: 'We zaten al te wachten tot jullie zouden bellen'."

De volgende serie Bevrijdingsjournaals volgt in januari, over de Hongerwinter en de bevrijding van Auschwitz. Daarna komen er nog afleveringen in mei over de bevrijding en in augustus over Nederlands-Indië.

Ondertussen blijft de NOS dagelijks het oorlogsnieuws van destijds volgen op een speciale site en op Instagram. "Nog meer dan in de Bevrijdingsjournaals schetsen we daar ook een beeld van het dagelijks leven. Dus de berichten over de bevrijding van Maastricht, maar ook over dat er gewoon wordt gevoetbald."

Bekijk hier een terugblik op operatie Market Garden die 17 september 1944 begon.

De Bevrijdingsjournaals de komende tien dagen direct na het NOS Journaal van 20.00 uur op NPO 1.