Ig Nobelprijs voor Nederlands onderzoek naar smerige bankbiljetten
Een Nijmeegse hoogleraar heeft een Ig Nobelprijs gewonnen voor zijn studie naar smerige bankbiljetten. Hij ontdekte dat Roemeense bankbiljetten zowat alle bacteriën het langst vasthouden, terwijl biljetten uit Kroatië en India verrassend schoon zijn.
De Ig Nobelprijzen zijn bedoeld voor onderzoek dat je eerst laat lachen en daarna laat nadenken. Ze werden vannacht op de Amerikaanse Harvard-universiteit uitgereikt door 'echte' Nobelprijswinnaars.
Andreas Voss nam de prijs met een komisch dankwoord in ontvangst:
De uitreiking van de Ig Nobelprijzen zit vol eigenaardigheden. Zo mag het publiek vanuit de zaal papieren vliegtuigjes naar het podium gooien. De winnaars krijgen traditioneel een symbolisch bedrag van 10 biljoen Zimbabwaanse dollar. En als hun dankwoord langer dan een minuut duurt, roept een 8-jarig meisje: "Please stop, I'm bored."
Toch gaat het wel degelijk om serieus onderzoek, dat gepubliceerd moet zijn in een erkend wetenschappelijk tijdschrift. De gedachte achter de Ig Nobelprijzen is dat belangrijke ontdekkingen vaak worden gedaan wanneer je het niet verwacht en dat wetenschappers dus out of the box moeten durven denken.
Indiase roepies
De Nederlandse winnaar is Andreas Voss, hoogleraar infectiepreventie aan de Radboud Universiteit. Hij deed het onderzoek met zijn zoon Timothy en een Turkse collega. Hun bankbiljettenonderzoek werd bekroond in de categorie Economie. Ze vergeleken bankbiljetten uit zeven landen op de aanwezigheid van bacteriën.
Die uit Roemenië scoren het slechtst, vermoedelijk door een polymeervezel die namaak moet verhinderen maar die bacteriën vasthoudt. Biljetten uit Kroatië zijn het schoonst en ook Indiase roepies bevatten weinig bacteriën, stelde Voss vast.
Amerikaanse dollars blijken een goede voedingsbodem voor de multiresistente ziekenhuisbacterie MRSA. Op eurobiljetten is die bacterie nauwelijks te vinden. Maar daar heeft de darmbacterie E.coli - beter bekend als de poepbacterie - juist weer een hogere overlevingskans.
Voss is blij met de prijs, vertelde hij in het NOS Radio 1 Journaal. "Het was een heel bijzondere avond. Een groot feest met honderden mensen, dat op een heel leuke manier is georganiseerd", zei de prijswinnaar. "En iedere keer bij de uitreiking is het afwachten of de winnaars het net zo leuk vinden als de organisatie."
Het onderzoek van Voss naar bankbiljetten werd al in 2013 gepubliceerd. Het idee ontstond uit persoonlijke interesse. "Als je op reis bent, krijg je vaak papiergeld in je hand dat plakkerig aanvoelt. Toen kwam de gedachte bij mij op: is er niet iets mis?", aldus Voss.
Over de hogere overlevingskans voor de poepbacterie op de eurobiljetten hoeven we ons volgens Voss geen zorgen te maken. "Ik denk dat het belangrijk is voor banken dat ze erop letten dat overdracht van micro-organismen mogelijk is. Het vormt verder geen gezondheidsrisico, maar het is wel een herinnering voor mensen dat zij na contact met die biljetten hun handen moeten wassen voordat zij contact hebben met mond, neus en oog", zei Voss.
Kleuterspeeksel
Andere onderzoeken die werden bekroond, toonden onder meer aan dat clickers, die worden gebruikt om honden te trainen, ook goed werken bij chirurgen in opleiding, dat het eten van pizza tegen allerlei ziekten beschermt en dat een gemiddelde kleuter dagelijks een halve liter speeksel produceert.
