Deskundigen: haal controle op voetbalstadions bij gemeenten weg
Het instorten van een deel van een stadiondak, zoals in Alkmaar gebeurde, kan ook in andere speelsteden gebeuren. Want het toezicht op de constructieve veiligheid van voetbalstadions is in ons land niet goed geregeld. De Veiligheidsverklaring van de KNVB, nodig voor een speellicentie, schept alleen een illusie van veiligheid. Dat zeggen verschillende deskundigen tegen Nieuwsuur en NOS Nieuws. Ze pleiten ervoor om het toezicht weg te halen bij de gemeenten.
De deskundigen hebben zonder uitzondering kritiek op het huidige systeem. Rob Nijsse, hoogleraar civiele techniek aan de TU Delft, stelt dat een stadion niet mag worden vergeleken met een gewoon gebouw: "Een stadion is, net als bijvoorbeeld onze bruggen, een object dat voortdurend in weer en wind staat. Het wordt daardoor ernstig aangetast: denk aan corrosie, krimpen en uitzetten ten gevolge van zomer, winter, zon, enzovoorts. Daarom is het juist bij dit soort gebouwen belangrijk dat er regelmatig naar de constructie wordt gekeken."
Een deskundige periodieke controle van het AZ-stadion had volgens Nijsse gebreken aan het licht gebracht: "De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft breuken en zwakke plekken in de constructie gevonden. Die waren ook opgespoord met een periodieke inspectie. Dan had men maatregelen kunnen nemen en was de instorting vermoedelijk voorkomen."
'Voor de bühne'
Directeur Wico Ankersmit van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht deed vorige week een steekproef bij afdelingen Bouw- en Woningtoezicht in acht voetbalsteden en vroeg wat zij doen in het kader van de constructieve controle van stadions. De ene helft doet het naar eigen zeggen goed, maar de andere helft doet er nauwelijks iets mee.
Als er iets gecheckt wordt, is het vaak een visuele inspectie om te zien of er bijvoorbeeld steunpilaren zijn weggehaald. Volgens Ankersmit zijn de gemeentelijke afdelingen helemaal niet toegerust voor een gedegen inspectie van de constructie. "Dat moeten ze ook niet willen. Ik vraag me ook af wat de waarde is van zo'n visuele inspectie. Dat is naar mijn idee iets voor de bühne." Over de veiligheidsverklaring voor de KNVB zegt hij: "Het is een lege huls. Er wordt een schijnveiligheid gecreëerd."
Ook Frank Wijnveld van bureau Crowd Professionals en al twintig jaar in de voetbalwereld actief als veiligheidsadviseur, is kritisch. De zwakte is, volgens hem, dat de centrale overheid het toezicht heeft neergelegd bij de gemeenten.
"Bij hen ontbreekt het aan deskundigheid: bouw-inspecteurs en de brandweer zijn niet gewend aan stadions. Die inspecteren kantoren, kroegen en andere gebouwen, maar hoe vaak komen ze nou in een stadion? Een stadion is echt iets anders, daar springen bij een doelpunt duizenden mensen op en neer. Dat doet iets met een gebouw."
Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken vertrouwt overigens nog wel op de gemeenten. In antwoord op Kamervragen schrijft ze: "Mijn beeld is dat de gemeenten in het algemeen voldoende deskundig personeel hebben of dat zij externe expertise inhuren. Dit is ook hun taak als bevoegd gezag."
'Iedere vijf jaar apk'
Een apk voor gebouwen is volgens Ankersmit de oplossing: "Dat heb ik tien jaar geleden al eens geroepen. Een keuring waarin de meest essentiële dingen van een gebouw worden gecontroleerd. Het ministerie is daar geen voorstander van, want het kost de eigenaar van een gebouw natuurlijk extra geld. Maar met zo'n periodiek constructief onderzoek, zeg eens in de vijf jaar, weet hij wel dat zijn gebouw nog steeds veilig is".
Frank Wijnveld pleit voor een systeem zoals ze dat in het Verenigd Koninkrijk al tientallen jaren kennen. Daar is na een ramp in 1971 in het stadion van Glasgow Rangers, waarbij 66 mensen om het leven kwamen, een onafhankelijk toezichtsorgaan opgericht. Deze Sports Grounds Safety Authority is verantwoordelijk voor de periodieke keuring van stadions. De normen waaraan een stadion moet voldoen, staan geformuleerd in een zogenoemde Green Guide.
Advies genegeerd
Wijnveld wil dat de verantwoordelijkheid wordt weggehaald bij de gemeenten. Toen hij dat eerder dit jaar opperde op een bijeenkomst met burgemeesters was de reactie afwijzend: "We gaan toch niet een deel van onze zeggenschap inleveren?". Maar, zegt Wijnveld, dat zien ze verkeerd: "Ze krijgen er een betrouwbare periodieke inspectie voor terug. Daar heeft iedereen baat bij."
Drie jaar geleden pleitte het Auditteam Voetbal en Veiligheid, een adviesorgaan voor overheid en KNVB, daar al voor. Maar met dat advies is tot op heden niets gedaan, zoals de NOS al eerder berichtte.
De KNVB kondigt aan dat ze met het ministerie van Justitie, de 'voetbalgemeenten', het Openbaar Ministerie en de politie gaat overleggen over vervolgstappen.
