'Schoonmoeder in hete auto': waarom maakt politie grappen op sociale media?

• Arjan Dijkema en Carmen Dorlo

  redacteuren Online

Dit grapje plaatste de Rotterdamse politie een paar weken geleden op Twitter. Steeds vaker verschijnen (woord-)grappen van de eenheden op sociale media, en ook steeds vaker worden ze niet goed ontvangen. Ook afgelopen zondag, toen politie Oost-Nederland een woordgrap maakte, viel dat verkeerd. De agenten kregen tientallen kritische reacties.

De tweet:

"Ik walg van dit soort berichten", "pak liever tuig op met drugs en wapens" en "wat een onzin dit" is een greep uit de reacties. De afgelopen maanden hebben meerdere socialemediaberichten van de politie kritiek gekregen. "De kans dat er een keer een niet zo'n geslaagd bericht doorheen glipt, is aanwezig", zegt Suzanne van der Graaf, woordvoerder van de korpsleiding. "Er is namelijk niet eerst een check door een afdeling communicatie."

De kritiek op de grapjes houdt de politie wel bezig. "De vraag wordt vaker gesteld of grapjes wel kunnen op sociale media. Ik vind van wel", zegt Melanie Zwama, socialemedia-adviseur bij de politie. "Maar het is wel lastig: wat jij grappig vindt, hoeft iemand anders niet grappig te vinden."

Om het gebruik van sociale media te professionaliseren, is er sinds 2017 beleid voor en worden er binnen de verschillende politie-eenheden workshops gegeven. "In dat beleid staat dat je onder andere goed moet nadenken over het doel van een account. Het moet wel van nut zijn voor de burgers en niet alleen voor jezelf", zegt Zwama. Ook op de academie wordt erbij stilgestaan. "Maar het is geen groot onderdeel. Het is meer dat de do's en don'ts worden behandeld."

De accounts van politieteams en wijkagenten worden beheerd door medewerkers die politiediensten draaien. Daarnaast is er in de elf eenheden ook een aantal accounts die door communicatiemedewerkers worden beheerd. "We willen heel lokaal verbonden zijn met de inwoners van Nederland, daarom hebben we bewust gekozen voor politiemensen die de accounts beheren. We vertrouwen op hun professionaliteit, want dat zijn ze tijdens hun dienst in de wijk ook", zegt Zwama.

Het advies van de socialemedia-adviseurs aan agenten is om altijd met twee paar ogen naar een post te kijken voordat die de wereld in gaat. "De collega's moeten het met elkaar eens zijn, dan verklein je het risico." Want om precies in regels vast te leggen wat wel kan en niet kan, is te ingewikkeld, zegt de adviseur. "Je moet het per geval bekijken. Je kan bijvoorbeeld niet een grapje maken op een dag dat er een zwaar ongeluk is geweest."

Kristian Harmelink, actief als wijkagent op sociale media en als agent verantwoordelijk voor de horeca in de Haagse wijk Segbroek, vindt humor niet noodzakelijk op sociale media, maar is er niet tegen. "Je moet als agent lekker sociale media gebruiken op de manier die jij voor ogen hebt. Als het een reflectie is van wie jij als mens bent, is dat niet erg. Dus als daar wat humor in zit, dan vind ik dat geen probleem." Je moet er echter wel voorzichtig mee om gaan, zegt hij. "Humor is immers subjectief en niet iedereen vindt alles even leuk."

Hij heeft al sinds 2010 zijn wijkagent-account. "Ik gebruik het om zo lokaal mogelijk contact te leggen met de burgers waar ik mijn werk voor doe. Ik wil dat de bewoners zien wat ik onderneem om overlast tegen te gaan."

Harmelink werkt vaak met jongeren en die hebben geen behoefte aan grapjes, zegt hij. "Agent zijn is een serieus beroep, zeggen zij. Als ze mij een vraag stellen, willen ze een serieus antwoord."

De socialemedia-accounts, zoals die van Harmelink, hebben ervoor gezorgd dat het laagdrempeliger voor burgers is geworden om in contact te komen met de politie, zegt Zwama. "Informatie die per telefoon niet zo snel zou worden doorgegeven, wordt nu wel gemeld. We zijn door die accounts als politie veel zichtbaarder geworden. Je ziet ons misschien niet alle dagen in de wijk, maar online zijn we wel 24/7 zichtbaar."

Een andere positieve bijwerking van sociale media is de transparantie. "We geven een gezicht aan handhaving. Op deze manier kunnen we makkelijk laten zien dat de politie veel meer facetten heeft dan een zwaailicht en sirene. Zeker een wijkagent geeft een account een gezicht."

De politie zal gewoon grapjes blijven maken, zegt adviseur Zwama. "Webcareteams van commerciële bedrijven spelen elkaar soms nog wel eens uit met grapjes. Dat gaan wij niet doen, burgers accepteren dat bij ons ook niet. Wij zijn een overheidsorgaan dat staat voor veiligheid."

Zwama snapt dat mensen kritiek hebben. "Ons handelen ligt gewoon altijd onder een vergrootglas. Bij wat we op straat doen, maar ook bij wat we op sociale media doen."