Hoe hard raken de demonstraties de economie in Hongkong?

De cijfers van de Hongkongse economie naderen het rood. De massale protesten waarvan de stad nu voor het elfde weekend op rij het toneel is, raken de bedrijvigheid. Investeerders, ondernemers en economen houden de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten: raakt Hongkong in een recessie?

Betogers voeren actie tegen de invloed van China op Hongkong. De stad wordt bestuurd onder het principe "een land, twee systemen", waardoor Hongkong een zekere vrijheid en autonomie geniet. Maar volgens de demonstranten neemt dat af en neemt de autoritaire invloed van China steeds meer toe in Hongkong, dat een van de belangrijkste economische centra van Azië is.

Op dit moment zijn er Chinese paramilitaire oefeningen aan de Hongkongse grens. China wil geen oproer in de stad, omdat het de almacht van de leider Xi Jinping aantast. Maar ingrijpen doet China vooralsnog niet: dat zou ook enorme financiële schade veroorzaken.

Vliegveld stilgelegd

China en de Hongkongse leider Carrie Lam waarschuwen al langer voor de economische schade die de demonstraties tot gevolg kunnen hebben. Protesten leggen de stad bijna stil: wegen worden afgesloten, winkels sluiten het hele weekend vanwege gewelddadige confrontaties tussen de politie en betogers en deze week werd zelfs het vliegveld van Hongkong twee dagen stilgelegd.

Vandaag werd bekend dat de Hongkongse economie in het tweede kwartaal licht kromp ten opzichte van het vorige kwartaal. Dat was erger dan verwacht, de economie stond er niet meer zo slecht voor sinds maart 2009, na de kredietcrisis. Maar de rode cijfers komen niet alleen door de protesten: ook de handelsoorlog tussen de VS en China veroorzaakt schade.

Om de economische pijn te verzachten, maakten de autoriteiten vandaag bekend dat er hoge subsidies komen. 19,1 miljard Hongkongse dollar gaat naar bedrijven en huishoudens, dat komt neer op ongeveer 2,2 miljard euro.

Of die subsidies de stad voor een verdere economische krimp zullen behoeden, is nog de vraag. "Op de korte termijn gaat het niet goed met de Hongkongse economie", zegt Björn Giesbergen, econoom bij de Rabobank en gespecialiseerd in Azië. "De kans dat ze in een recessie belanden is heel groot."

Er is nog geen sprake van een recessie in Hongkong. Dat is pas het geval als de groei twee kwartalen op rij negatief is. Nu is dat alleen nog in het vorige kwartaal. Maar nu, midden in het daaropvolgende kwartaal en gezien de massale protesten, is het zeer waarschijnlijk dat de economie in deze maanden niet zal groeien. Daar zijn alleen nog geen gegevens van.

Wel zijn er data van de Inkoop Managers Index van Hongkong, een indicator voor bedrijfsactiviteiten. Die is op dit moment het laagst sinds maart 2009.

Ook op de lange termijn ziet het er niet goed uit voor Hongkong, volgens Giesbergen. "Als deze politieke onrust nog langer duurt, wordt het steeds minder interessant voor bedrijven om zich daar te vestigen of te investeren."

Chinese invloed

Maar hoewel de Chinese overheid de demonstranten verantwoordelijk houdt voor de economische onrust, heeft China daar zelf wellicht ook een aandeel in. Het economische succes van Hongkong is mede te danken aan de vrijheid die de stad heeft ten opzichte van China. Hongkong heeft geen democratie, maar wel een sterkere rechtsstaat dan het vasteland van China. En de Hongkongse dollar geniet meer economische vrijheid dan de Chinese yuan.

"Daarom is Hongkong heel aantrekkelijk om je te vestigen als bedrijf", zegt Giesbergen. "Maar als de stad onder steeds grotere invloed komt van China, dan kan dat afnemen. Dan kun je misschien net zo goed in Shenzen of Shanghai gaan zitten."

Niet alles draait om economie

Ook is het belangrijk wat de Verenigde Staten gaan doen in de handelsoorlog met China. Op dit moment gelden de Amerikaanse importtarieven niet voor Hongkong, terwijl ze wel voor de rest van China gelden en die economie hard raken. De Amerikanen dreigen de importtarieven ook voor Hongkong in te stellen als China te ver gaat.

Bovendien is het voor demonstranten niet echt belangrijk of er een groeicijfer van min zoveel procent is, denkt Giesbergen. "Zij komen op voor hun vrijheid, voor democratie en hun rechten. Dat is op dit moment voor hen veel belangrijker dan of ze in een recessie komen", zegt de econoom. "Niet alles in het leven draait om economie."

Hoe zat het ook alweer met de protesten in Hongkong? In deze video wordt uitgelegd waarom de relatie tussen Hongkong en China onder hoogspanning staat: