Zorgen om Egeïsche Zee: 'Schildpad ziet geen verschil tussen voedsel en plastic'

• Conny Keessen

  Correspondent Griekenland

"Waar we ook gaan, we zien plastic zakken en plastic flessen in zee en op de stranden." Aan het woord is het vissersechtpaar Giannis en Nancy Stathenas op het Griekse eiland Samos. Het stel werkt al bijna 15 jaar op zee en maakt zich grote zorgen. Door de vervuiling en overbevissing is er steeds minder vis in de zee te vinden.

De Egeïsche Zee, tussen Griekenland en Turkije, is nog steeds een van de rijkste zeeën qua zeedieren en zeeplanten in het Middellandse Zeegebied. Maar de niet-gouvernementele organisatie Archipelagos ziet dat dit in toenemende mate wordt bedreigd en vindt dat er snel maatregelen moeten worden genomen.

"Steeds grotere vissersschepen en dubbele netten worden gebruikt om maar de vangst te halen", vertelt Giannis. Het echtpaar heeft het vissersberoep opgegeven en werkt samen met het Archipelagos-instituut. Dat probeert de bewoners op de eilanden van de Egeïsche Zee en de autoriteiten bewust te maken van de noodzaak het zeeleven te beschermen. Er leven in de Egeïsche Zee onder meer bijzondere zeezoogdieren zoals dolfijnen, walvissen, zeehonden en haaien, en ook enkele soorten zeeschildpadden.

"Het is puur geluk dat de grote biodiversiteit hier heeft overleefd, want er zijn geen maatregelen genomen", zegt Anastasia Miliou, wetenschappelijk directeur van het instituut. "Maar nu wordt dat alles bedreigd door overbevissing, toeristische ontwikkeling, drukkere scheepvaart en natuurlijk plasticvervuiling."

Er bestaat bescherming in de vorm van Griekse, Europese en internationale regels en wetten, "maar die worden hier in Griekenland niet altijd uitgevoerd". Aan een verbod op wegwerpplastic wordt nog niet gewerkt, recycling van afval is beperkt, en er zijn nog steeds veel illegale vuilstortplaatsen. Volgens een recent rapport van het WNF (Wereldnatuurfonds) produceert Griekenland jaarlijks ongeveer 700.000 ton plastic afval, waarvan een deel in zee belandt.

Schildpad ziet verschil niet

Dierenarts Guido Pietroluongo ontleedt de dode dolfijnen, zeehonden en zeeschildpadden die naar het veterinaire laboratorium van Archipelagos zijn gebracht. Hij haalt enkele monsters tevoorschijn. "Dit heb ik gevonden in de maag van een jonge schildpad: plastic deeltjes van vuilniszakken en van een rode ballon."

Pietroluongo doet specifiek onderzoek naar de effecten van plasticvervuiling op zeezoogdieren. Het komt de laatste jaren steeds meer voor dat dieren daaraan overlijden. "Stel je voor dat je een dolfijn of een zeeschildpad bent. Dan zie je geen verschil tussen voedsel en microdeeltjes plastic. En deze dieren zijn voortdurend op zoek naar voedsel."

Er is een verandering in milieubewustzijn bij mensen en autoriteiten, zegt Anastasia Miliou, maar het gaat langzaam. "Als we nu geen stappen nemen, is het over twintig tot dertig jaar te laat voor de Egeïsche Zee."

Daarom werkt Archipelagos op de eilanden ook samen met de lokale bevolking. Bijvoorbeeld met Giannis en Nancy Stathenas. "We proberen ook andere vissers ervan te overtuigen dat we meer bewust moeten zijn van wat we doen", zegt Giannis. "Het gaat om de toekomst van onze kinderen."