Cyprus vraagt Nederland asielzoekers over te nemen: 'Situatie is onhoudbaar'
Nederland krijgt deze week het verzoek van Cyprus om asielzoekers van het eiland over te nemen. De Cypriotische minister van Binnenlandse Zaken zegt tegen de NOS dat hij geen vertrouwen meer heeft in de komst van een Europees herverdelingsmechanisme en dat hij daarom individuele landen benadert. Want op Cyprus, zegt hij, is de situatie onhoudbaar.
Tot een paar jaar geleden was er nog niet zoveel aan de hand op het eiland. Vluchtelingen uit het Midden-Oosten en Afrika kozen voor de Middellandse Zeeroute (van vooral Libië naar Italië) of voor de oostelijke route (van Turkije naar Griekenland). Cyprus nam in 2015 zelfs nog enkele mensen over van Italië.
Maar nu de EU met zowel Turkije als Libië afspraken heeft, vinden steeds meer mensen een nieuwe route: van Turkije met de boot of het vliegtuig naar Noord-Cyprus. Dat is door Turkije bezet en wordt door de Turken als binnenland gezien. Vanuit daar betalen de migranten om door de bufferzone over de grens te komen naar het zuiden. Ook in de steden en dorpen die in 1974 na de Turkse invasie verdeeld achterbleven, lopen smokkelroutes.
Bekijk hier de reportage van correspondent Sander van Hoorn in het vluchtelingenkamp op Cyprus:
Volgens het Cypriotische ministerie van Binnenlandse Zaken zijn er 15.000 asielzoekers van wie de procedure is afgerond en nog eens 15.000 die nog wachten. Elke maand steken 1000 nieuwe migranten de grens over. "Het aantal van 2018 zijn we nu al voorbij", zegt minister Constantinos Petrides van Binnenlandse Zaken.
"Cyprus was hier niet op voorbereid. We zijn een klein eiland waar onze eigen vluchtelingencrisis van 1974 nog niet eens helemaal opgelost is. Nu vormt de nieuwe aanwas al meer dan 4 procent van de bevolking."
In Kamp Kofinou, het enige opvangcentrum van het land, is een opstand uitgebroken. De poort wordt geblokkeerd met vuilcontainers. Een vrouw dreigt van het dak van het registratiecentrum af te springen. In groepjes wordt boos gediscussieerd met de leiding van het centrum.
'We willen graag werken'
"Met 250 inwoners is het kamp overvol", zegt een Iraanse migrant. "De hygiëne is slecht en we hebben al vijf maanden ons toelage (100 euro per maand voor het hoofd van het gezin, red.) niet gehad. We willen graag werken: ik ben ingenieur, maar dat mag niet."
Later die dag zijn twee van de vijf achterstallige maanden alsnog betaald, de mensen in Kofinou wachten nog op de rest.
In Nicosia probeert de overheid de meeste asielzoekers in leegstaande huizen en hostels onder te brengen. Daar circuleert een schema waarop te zien is welke hulporganisatie op welke dag eten uitdeelt. Het ontbijt wordt verzorgd door hulporganisatie Caritas.
Een Spaanse hulpverlener vermoedt dat de situatie door Cyprus bewust heel slecht gehouden wordt om zo te voorkomen dat nog meer mensen deze route kiezen. Een vrouw uit Kirkuk, Irak, smeert een boterham. Eerst vluchtte ze voor IS, later voor Sjiitische milities. Ze wil hier graag blijven, maar wacht al een jaar op een uitnodiging om asiel aan te vragen.
De minister van Binnenlandse Zaken erkent de problemen en heeft ze op verschillende momenten bij zijn EU-collega's aangekaart. "Cyprus kan dit niet alleen aan", zegt hij. "Zelfs mensen terugsturen is voor ons als klein individueel land bijna onmogelijk. Irak weigert bijvoorbeeld mensen terug te nemen. Als EU kan je een vuist maken."
Daarnaast wacht hij op een Europees herverdelingsmechanisme. Vorig jaar is een begin gemaakt met een verdeelsleutel. Hij schat dat op basis daarvan zo'n 5000 asielzoekers hier zouden moeten blijven. De rest, zo'n 25.000 personen, zou over de EU-landen verdeeld worden.
Zo'n herverdelingsmechanisme is er nog niet, vandaar dat hij deze week een brief stuurt naar de Europese Commissie, maar ook naar individuele landen. Hij zal ook Nederland vragen om vrijwillig mensen te herplaatsen. "Uit solidariteit met Cyprus, maar ook om de mensen om wie het gaat te beschermen. Want hier kan het zo niet langer."
