De duurzame sneaker komt eraan (hoe lastig het ook is om 'm te maken)
Je kunt er tegenwoordig vrij gemakkelijk aan komen: een T-shirt gemaakt van biologisch katoen, of een tas van veganistisch leer. Maar duurzame sneakers? Die waren lange tijd nauwelijks te koop. Te lastig om te maken, dachten producenten.
Daar lijkt nu verandering in te komen. En snel ook. Dit voorjaar kondigde Adidas aan dat het sneakers gaat maken die volledig recyclebaar zijn. Ook verwacht het Duitse sportkledingmerk dit jaar 11 miljoen paar sneakers te verkopen die gemaakt zijn van plastic afval uit zee. Dat type schoen werd pas twee jaar geleden voor het eerst gemaakt.
Concurrent Nike maakt zogenoemde Flyknit-sneakers: het productieproces van die schoenen levert 60 procent minder afval op dan gebruikelijk. Reebok maakt sneakers van maïs. En dan zijn er nog een hoop kleine merken die met innovatieve én duurzame ontwerpen komen. Zo zijn er sneakers met een zool van kauwgom die in Amsterdam van straat verwijderd is.
Duurzaam schoeisel past in een trend binnen de modewereld: verantwoord is hip, goedkope 'fast fashion' staat ter discussie.
Het is eigenlijk best bijzonder dat er duurzame sneakers gemaakt worden, zeggen deskundigen. Het produceren van een duurzaam kledingstuk vereist al een hoop kennis en investeringen, het maken van zo'n sneaker is nog een stuk lastiger.
"Neem nou een T-shirt: dat bestaat vaak maar uit één materiaal. Een sneaker heeft een heleboel onderdelen. Denk aan de zool, de binnenzool, de neus, het bovenstuk en de veters. In een sneaker zijn daarom wel zes tot tien materialen verwerkt", vertelt circulaire mode- en textielexpert Roosmarie Ruigrok.
Vooral de lijm die gebruikt wordt om sneakers in elkaar te zetten is een struikelblok. Het ontwikkelen van een biologisch lijm die sterk genoeg is om de sneaker bij elkaar te houden - ook bij dagelijks gebruik - is kostbaar.
Statiegeldsysteem
Daarom wordt er in veel gevallen voorzichtig geïnnoveerd, ziet Ruigrok. "Er zijn nu best wat sneakers waarvan één onderdeel van duurzaam of gerecycled materiaal gemaakt is. De volgende stap is een hele schoen van duurzaam materiaal maken, en die uiteindelijk ook weer uit elkaar kunnen halen om volledig te recyclen. Maar daar beginnen veel ontwerpers niet aan."
Ruigrok noemt de 100 procent recyclebare sneakers van Adidas daarom "lovenswaardig". Het merk voert daarnaast een soort statiegeldsysteem in, waardoor klanten een klein deel van het aankoopbedrag terugkrijgen als ze hun afgedankte schoenen inleveren om gerecycled te worden. "Dat is de enige manier waarop recyclen werkt. Heel veel sneakers inzamelen, alles uit elkaar halen en de onderdelen sorteren. Dan heb je genoeg volume om van de materialen iets nieuws te maken."
Het moeten gewoon toffe schoenen zijn, duurzaamheid is mooi meegenomen.
Toch is in de winkelstraat nog geen sprake van een jubelstemming over volledig recyclebare sneakers. Gio Hellings, eigenaar van een sneakerwinkel in Tilburg, zegt dat zijn klanten weinig naar duurzame schoenen vragen.
"Het is jong publiek dat vooral naar het merk, het uiterlijk en de exclusiviteit van een sneaker kijkt. Het moeten gewoon toffe schoenen zijn, duurzaamheid is mooi meegenomen."
Volgens Hellings staat duurzaamheid bij sneakerliefhebbers nog niet zo op de radar omdat grote merken er pas recent mee bezig zijn. Maar de interesse zou weleens rap kunnen toenemen, denkt hij. "Een merk doet eerst de marketing voor zo'n sneaker, pas later komt een model in de winkel te liggen. Een paar jaar terug werd de 3D-geprinte zool groots gepresenteerd: dat verkopen we nu veel. Ik kan me voorstellen dat duurzaamheid het volgende 'ding' wordt."
