Ruimtesteen bewoog vlak langs aarde: 'Het lijkt ver, maar was dichtbij'

• Fiorella Opromolla

  redacteur Online

Een ruimtesteen is in de nacht van woensdag op donderdag vlak langs de aarde bewogen. Het stuk steen, met een geschatte diameter van tussen de 57 en 130 meter, bevond zich op relatief kleine afstand van de aarde en werd pas laat door astronomen opgemerkt. "71.000 kilometer klinkt ver, maar is dichtbij", aldus planeetonderzoeker Daphne Stam van TU Delft.

De maan staat op een afstand van bijna 400.000 kilometer van de aarde. Deze ruimtesteen vloog dus met gemak tussen de maan en onze planeet in. "En veel satellieten bevinden zich op 36.000 kilometer van de aarde. Dit is dus maar twee keer zo ver", vertelt Stam.

Er bestaan honderdduizenden - al dan niet miljoenen - ruimtestenen, maar de meeste komen voor tussen de banen van Jupiter en Mars. Als de planetoïde een baan heeft die regelmatig door de aardbaan heen gaat, kan het een 'gevaarlijk object' worden.

Dat gebeurde bijvoorbeeld in 1908, toen de Toengoeska-explosie plaatsvond in Siberië. Een ruimterots ontplofte op ongeveer 8 kilometer hoogte en daarbij werd 2000 vierkante kilometer aan bos platgeslagen. "De ruimtesteen spatte in de atmosfeer uit elkaar. Daarom was er geen directe krater te zien. Vermoedelijk had het object dezelfde grootte als deze ruimtesteen", aldus de planeetonderzoeker.

Het is moeilijk om ruimtestenen te vinden, want ze zijn niet makkelijk zichtbaar. Astronomen speuren de hemel af met telescopen om lichtpunten te vinden. Die lichtpunten zijn zonlicht dat de ruimtestenen reflecteren of hun warmtestraling, legt Stam uit. "Netwerken van telescopen maken continu foto's van de nachthemel. Met computerprogramma's worden daar vervolgens automatisch lichtpunten uitgehaald die zich verplaatsen ten opzichte van de sterren. Daarmee worden ruimtestenen vaak gevonden."

Maar in dit geval zagen astronomen de ruimtesteen pas heel laat. Planetoïden zijn erg donker waardoor ze namelijk bijna geen zonlicht reflecteren. Ook zijn ze niet groot. "En zeker van zo'n kleine als deze komt bijna geen signaal. Die zie je pas als hij heel dichtbij is", aldus Stam. Ook kan een ruimtesteen uit een richting komen waar fel zonlicht de zichtbaarheid kan belemmeren.

Peter Barthel, hoogleraar sterrenkunde aan Rijksuniversiteit Groningen, vertelt dat de NASA en ESA veel onderzoek doen naar de planetoïden. "Zij zien er ongeveer veertig per week voorbijkomen. Vervolgens wordt bepaald wat de koers is en of de ruimtestenen een gevaar zijn of niet. Deze ruimtesteen ging 68.800 kilometer per uur, dus dat is wel heel snel."

Baan veranderen

Astronomen en organisaties als de NASA en ESA zijn druk bezig met het bedenken van oplossingen voor eventuele inslagen, vertelt Stam. "Op dit moment is er nog niets wat we echt kunnen doen als er een planetoïde wordt gedetecteerd die gevaarlijk is. Als je lang van tevoren weet dat een ruimtesteen onze kant op komt, kan je bijvoorbeeld proberen de baan te veranderen. Dat zou misschien kunnen met een ruimtevaartschip en zwaartekracht. Een kleine afwijking van de baan kan al veel helpen."

Zowel Stam als Barthel zeggen overigens dat de kans heel klein is dat er zo'n grote ruimtesteen op aarde terechtkomt. Voor nu is er dus geen reden tot paniek.