Jeffrey Epstein: omstreden miljardair met machtige vrienden

• Eline de Zeeuw

  redacteur Sport & Buitenland

Ze werden gevonden in een kluis in een van de grootste privéhuizen aan Manhattans Upper East Side, een veertig kamers tellende mansion van een slordige 56 miljoen dollar: honderden, zo niet duizenden, naaktfoto's van jonge meisjes.

Even daarvoor werd de eigenaar ervan, de Amerikaanse miljardair Jeffrey Epstein, gearresteerd op het vliegveld van Teterboro in New Jersey. Daar landde hij na een vakantie vanuit Parijs met zijn privévliegtuig - een Boeing 727 met de bijnaam Lolita Express waarin hij regelmatig een stoeltje bewaarde voor beroemdheden als Kevin Spacey of voormalig president Bill Clinton.

De gevonden berg aan onzedelijke foto's zijn het middelpunt van de aanklacht tegen de 66-jarige society-figuur. De federale aanklagers in New York leggen hem 'sekshandel' in minderjarige meisjes - soms net 14 jaar oud - en samenzwering daartoe ten laste.

Hedgefondsbelegger Epstein zou tientallen meisjes naar zijn huizen in New York, Palm Beach en de Amerikaanse Maagdeneilanden hebben gelokt en betaald voor naaktmassages, die vaak uitliepen op seks. Ook zou hij de minderjarigen hebben 'gedeeld' met rijke vrienden en bekenden. Het "schokt het geweten", zei een woordvoerder van justitie erover.

Maandagochtend hoorde de miljardair de aanklachten in een blauw gevangenispak en met ongeschoren gezicht aan in een afgeladen rechtszaal. Dat is geen onbekend terrein voor Epstein - al zijn de wolken die hem nu boven het hoofd hangen een stuk donkerder van kleur dan in 2007.

Deal van het decennium

Epstein werd dik elf jaar geleden al beschuldigd van pedofilie en seksueel misbruik van tientallen meisjes. De 53 pagina's tellende aanklacht was destijds overtuigend, maar dankzij een geheime schikking met de staat Florida wist hij een jarenlange gevangenisstraf te ontlopen.

De invloedrijke zakenman hoefde slechts schuld te bekennen op twee aanklachten van gedwongen prostitutie en kreeg in ruil daarvoor een celstraf van dertien maanden. Alhoewel, celstraf: hij mocht zes dagen per week, twaalf uur per dag naar zijn kantoor in Florida om te werken. Hij zat dus lang niet altijd achter de tralies.

"Epsteins team wist de onbetwiste deal van het decennium te sluiten", schrijft Ken White, een voormalige openbaar aanklager, vandaag in The Atlantic. "Zoiets heb ik gedurende mijn 25 jaar in het vak nog nooit gezien. Dit was niet normaal - dit is verbazingwekkend."

Omstreden, bovendien. Toch opende het Amerikaanse ministerie van Justitie pas afgelopen februari een onderzoek naar de schikking. Het ministerie kwam in actie nadat een journaliste van The Miami Herald het balletje aan het rollen bracht. Ze kreeg slachtoffers zover openlijk te vertellen over Epsteins' 'sekteachtige netwerk van minderjarige meisjes'.

Zaak bereikt regering-Trump

Ook onthulde de reeks onderzoeksartikelen hoe de toenmalige openbaar aanklager, Alexander Acosta, zich persoonlijk met het uitonderhandelen van die deal had bemoeid.

Pikant, want Acosta is geen openbaar aanklager meer in Florida, maar verhuisd naar de hoofdstad Washington. Daar is hij nu minister van Werkgelegenheid in de regering van president Trump. En de druk op zijn persoon neemt een vlucht: Nancy Pelosi, voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, meent dat Acosta niet anders kan dan zijn functie neerleggen. Ook de Democratische leider in de Senaat vindt dat:

Amerikaanse media als Politico vergelijken de manier waarop de zaak-Epstein is gaan rollen al met de zaak van Harvey Weinstein; verhalen over zijn vermeende misbruik van vrouwen deden ook toen jarenlang de ronde, maar tot een veroordeling van de filmmaker kwam het niet. Uiteindelijk leidden nieuwe onthullingen in The New York Times en New Yorker tot strafrechtelijke vervolging - en het ontstaan van #metoo.

Toch blijven er ook nu genoeg vragen onbeantwoord. Want waarom werden de beschuldigingen tegen de invloedrijke miljardair niet eerder zorgvuldig onderzocht?

Epsteins eveneens invloedrijke sociale kring trekt alvast de handen van hem af. Daartoe behoorde ook Bill Clinton. De voormalig president vloog volgens Amerikaanse media, die zich baseren op vluchtgegevens, zeker 26 keer mee in Epsteins privéjet. De oud-president zelf houdt het op vier vluchten met tussenstops. Epstein zou de Lolita Express ook hebben gebruikt om minderjarige meisjes in te vliegen naar zijn privé-eiland.

Een woordvoerder van Clinton maakte gisteren in een statement duidelijk dat de oud-leider "niets weet" van "de vreselijke misdaden" waar Jeffrey Epstein mee in verband wordt gebracht. "Mr. Clinton heeft al meer dan tien jaar niet met hem gepraat."

Ook Donald Trump kent de New Yorkse zakenman uit het verleden. Biograaf Tim O'Brien herinnerde de wereld aan een - met de wetenschap van nu - opvallende uitspraak van de huidige Amerikaanse president in 2002: "Ik ken Jeff al 15 jaar", zei Donald Trump toen tegen New York Magazine. "Hij is erg leuk om mee om te gaan. Er wordt zelfs gezegd dat hij net zoveel van knappe vrouwen houdt als ik, en veel van hen zijn aan de jonge kant."

De Amerikaanse president distantieert zich nu net als Clinton van de omstreden zakenman. Trump liet vanuit het Oval Office weten dat hij "geen fan" is van Epstein en hem "al vijftien jaar niet heeft gesproken".

El Chapo

Epstein wordt voorlopig vastgehouden in het Metropolitan Correctional Center in Manhattan, een gevangenis waar de meest beruchte criminelen verblijven. Zo zit ook de Mexicaanse drugsbaas El Chapo daar zijn tijd uit. Epstein kan als hij schuldig wordt bevonden 45 jaar cel krijgen, wat gezien zijn leeftijd zou neerkomen op levenslang.

Wie zich in zijn grote huis aan de Upper East Side op de tweede verdieping begeeft, krijgt het idee dat hij dat zelf al voelde aankomen. The New York Times illustreert hoe op een van de muren een fotorealistische schildering prijkt van de miljardair himself tussen prikkeldraad, gevangenisbewaarders en een wachtpost. Desgevraagd zei Epstein daar drie maanden geleden tegen een genodigde over: "Dat ben ik. En ik heb dit geschilderd omdat er altijd de mogelijkheid is dat ik daar weer kan zijn."