Adoptiekinderen zoeken familie in Colombia: 'Nederland is medeverantwoordelijk'
In een propvol zaaltje in een woonwijk van de Colombiaanse hoofdstad Bogotá wachten tientallen mensen op een gratis dna-test. Ze zoeken vaak al jaren naar biologische verwanten, en dit is hun laatste hoop.
Vrijwilligers van de Nederlandse organisatie 'Plan Angel' - adoptiekinderen die werden geboren in Colombia - nemen straks bij iedereen wat wangslijm af.
Onder het wachten vertellen de aanwezigen hun verhalen en wie ze hopen terug te vinden door het dna-onderzoek:
"Ik zoek mijn tweelingbroer", vertelt Jaime Montejo Suarez. Zijn bejaarde moeder staat zwijgend naast hem. Vlak na de geboorte stond er ineens een buitenlands stel aan het kraambed van zijn moeder, vertelt hij. Kort daarna werd Jaimes broer meegenomen door de verpleegster, een non. "Hij moest naar een couveuse, zei ze. Een paar dagen later kreeg mijn moeder te horen dat mijn broer was overleden. Maar ze hebben zijn lichaam nooit overgedragen."
Jaime is inmiddels 49, en hij en zijn moeder zijn al jaren op zoek naar het verdwenen kind. Ze denken dat hij is geadopteerd, door het mysterieuze buitenlandse stel.
Kelyanna Cecilia heeft een soortgelijk verhaal. Op 20 april 1988 kreeg ze een dochtertje, Emily. Na vijf maanden werd de baby ziek. "Ik bracht haar naar een ziekenhuis, en acht dagen later zeiden ze dat mijn dochter was overleden. Ik heb haar stoffelijk overschot niet erkend, want dat was Emily niet." Drie jaar later vertelde een zuster van het ziekenhuis haar dat Emily niet was overleden, maar ter adoptie was afgestaan. "Sindsdien heb ik ernstige gezondheidsklachten. Ik zou mijn kind nooit afstaan", zegt ze.
Geen geld voor behandeling
Andere aanwezigen tekenden wel degelijk adoptiepapieren, maar voelen zich misleid. Norma Constanza García bijvoorbeeld. Ze was werkloos, dakloos en zwanger toen ze bij een stichting aanklopte voor tijdelijke hulp. Daar constateerden ze dat haar zoontje Lorenzo ernstig ziek was. Ze had geen geld om hem te laten behandelen, en onder grote druk tekende ze de adoptiepapieren. Ze zegt dat ze bang was dat haar zoontje zonder medische hulp niet zou overleven. Maar toen korte tijd later bij haar dezelfde ziekte werd geconstateerd, en die makkelijk te behandelen bleek, wist ze dat ze was voorgelogen.
Ze bestookte de stichting met brieven en telefoontjes. Na lang aandringen kreeg ze een foto van haar zoontje, uit Minnesota. Sindsdien probeert ze tevergeefs met hem in contact te komen.
De verhalen zijn aangrijpend: een drugsverslaafde moeder van acht kinderen, een daarvan zit waarschijnlijk in de VS. Een vrouw die al jaren probeert haar zus te vinden, een opa die te laat werd ingelicht over de voogdijzitting van zijn kleinzoon. Het jochie werd vervolgens geadopteerd door buitenlanders.
Hoe representatief?
Het is moeilijk in te schatten hoe representatief deze verhalen zijn. Maar Marcia Engel, oprichter van Plan Angel, de organisatie achter de gratis dna-testen, is overtuigd dat het vaker fout dan goed ging met adopties uit Colombia. "Hoeveel verhalen hebben we hier vandaag gehoord, waarbij ze bewust er zelf voor gekozen hebben? Die zitten er eigenlijk niet tussen."
Sommige geadopteerden zijn met twee documenten geadopteerd. Hoe kan dat?
Ze houdt niet alleen de Colombiaanse overheid verantwoordelijk. "Nederland heeft vanaf de jaren 70 geweten dat er kinderhandel heeft plaatsgevonden in Colombia. De kranten staan daar gewoon vol van", zegt ze.
Engel, een van de ruim 5000 kinderen uit Colombia die in Nederland terechtkwamen, vindt dat Nederland nu een verantwoordelijkheid heeft om geadopteerden uit Colombia, en andere landen waar het vaak misging, te helpen. "Sommige geadopteerden zijn met twee documenten geadopteerd. Hoe kan dat?"
'Onderzoekscommissie wassen neus'
Minister Dekker van Justitie heeft in april een commissie in het leven geroepen die gaat onderzoeken of de Nederlandse overheid betrokken is geweest bij illegale adopties uit onder meer Colombia.
Dat vindt Marcia Engel niet genoeg. "Die commissie is een wassen neus. Het stelt niks voor", oordeelt ze. "Want ze gaan straks bepalen dat alle adopties volgens het Nederlands rechtssysteem en volgens het Colombiaanse rechtssysteem zijn verlopen. Dus er zijn geen 'illegale' adopties. Maar waar wij het over hebben is: wat is de herkomst van die kinderen voordat de adoptie 'legaal' werd?"
Engel eist een parlementair onderzoek. "Ze moeten onderzoeken hoe het mis heeft kunnen gaan. Welke Nederlandse spelers we in in het veld hebben gehad, in Colombia, die hier medeverantwoordelijk voor zijn." Die moeten worden berecht, is haar boodschap.
Hopen op een match
Ondertussen zijn de vrijwilligers begonnen met het afnemen van genetisch materiaal. Met een wattenstaafje nemen ze wangslijm af, stoppen het materiaal in een gelabeld zakje en registreren alles. Het materiaal gaat naar een laboratorium in de VS, waar het vervolgens in een database wordt opgeslagen. En dan is het hopen op een match.
"Ik weet dat mijn zus beter af was in het buitenland", verzucht Paula Andrea Flores Rodriguez (33) tussen haar tranen door. "Want onze ouders waren drugsverslaafd en ik ben door oma opgevoed. Maar het grootste gemis in mijn leven is mijn zusje, María Victoria López." Ze kent alleen de naam van haar zus. "Het enige dat ik wil, is contact".
