In Uganda is Bobi Wine gemuilkorfd, in Nederland laat hij zijn stem horen

• Heleen D'Haens

  redacteur Buitenland

Hoe het gaat? "Goed, inmiddels", lacht Bobi Wine. "Al zou ik geen nee zeggen tegen een paar uur slaap."

De Ugandese zanger, geboren als Robert Kyagulanyi maar vooral bekend onder z'n artiestennaam, is net aangekomen in Nederland en zichtbaar vermoeid. Dat valt hem nauwelijks kwalijk te nemen: naast muzikant is hij sinds twee jaar ook parlementslid, en fulltime politiek tegenstander van de president van Uganda, Yoweri Museveni. Die is nu 33 jaar aan de macht, en houdt het land stevig in z'n greep.

Zijn verzet tegen Museveni kwam Bobi Wine duur te staan: in april nog werd hij opgepakt en vastgezet, nadat hij had deelgenomen aan een protest tegen de beperking van sociale media in Uganda. Na enkele dagen kwam hij op borgtocht vrij.

In de video vertelt Bobi Wine over zijn muziek, zijn politieke ambities en het geweld dat tegen hem wordt gebruikt:

"Dat is maar één van de vele keren dat ik ben vastgezet", vertelt de zanger. Een ernstiger voorval was er in augustus vorig jaar, toen hij werd opgepakt door een militaire eenheid en zijn chauffeur werd doodgeschoten.

Hij werd beschuldigd van illegaal wapenbezit, maar later door een rechter vrijgesproken. "Natuurlijk is het soms moeilijk", zegt hij. "Maar dit is ons land, we hebben geen keuze."

Jongste land ter wereld

Met zijn maatpak en z'n glimmende zonnebril houdt Bobi Wine het midden tussen een erg serieuze rapper en een erg joviale politicus. Uitspraken over democratie beëindigt hij met "yeah" om ze kracht bij te zetten.

De zanger noemt zichzelf een ghetto child: hij groeide op in een sloppenwijk van de hoofdstad Kampala en heeft nog veel contact met z'n vrienden daar.

In het jongste land ter wereld, waar driekwart van de bevolking onder de 30 is, moeten vooral die jongeren een stem krijgen, vindt Bobi Wine. "De werkloosheid, de corruptie, de onzekerheid: zij zijn het die het wanbeleid van onze president het hardst voelen. Vooral de jongeren in de sloppenwijken." Volgens cijfers van de Wereldbank is zo'n 14 procent van de jongeren in Uganda werkloos.

Muziek verboden

Al jaren probeert Wine hen als zanger vooruit te helpen met zijn muziek. Edutainment, noemt hij het: hits op populaire dancehall-beats, met activistische teksten als

"We leven in een wereld die doet denken aan slavenhandel
Deze onderdrukking is erger dan apartheid
Wapens zijn hier meester
Burgers slaven
De parel van Afrika bloedt."

Deze tekst komt uit het lied Freedom. Bekijk hier de videoclip:

Nu hij politiek actief is, is die muziek voor Wine een belangrijk communicatiemiddel geworden. "Ik zing Freedom voor iedereen die het maar wil horen," vertelt hij. "Zo'n lied is een krachtig wapen."

Dat ook de Ugandese regering dat vindt, blijkt wel uit het feit dat ze die van hem sinds eind vorig jaar verboden hebben. Radio- en tv-zenders die Wine's muziek draaien riskeren zware boetes. Al zijn concerten zijn afgelast.

"Daarom ben ik nu in Nederland", legt hij uit. "Als ik tegenwoordig een boodschap wil overbrengen, moet ik daarvoor naar het buitenland." Vanavond treedt Wine op in het Rhone congrescentrum Amsterdam, daarna gaat hij nog naar Parijs. Om het thuisfront te bereiken doet zijn entourage uitgebreid verslag van z'n trip op sociale media.

Bobi Wine for president

Die publiciteit is niet onbelangrijk in de lange aanloop naar de presidentsverkiezingen in Uganda, in 2021. Wine maakt er geen geheim van dat hij daaraan wil deelnemen. Hij overlegt met andere oppositiepartijen in Uganda en hoopt samen een front te vormen. "Eigenlijk hebben we contact met iedereen die verandering wil", zegt hij.

Of die verandering er ook komt? "Er is al veel veranderd", vindt Wine. "Mensen zijn politiek bewust, en bezig met politiek."

Over de presidentsverkiezingen is hij optimistisch, al blijft zijn strijd er natuurlijk één van lange adem, denkt hij. "Tegen de tijd dat onze kinderen opgroeien, wonen ze in een beter land, en een waardiger Uganda. Yeah."