'De eerste communie hoort er hier gewoon bij'

• Carmen Dorlo

  redacteur Online

Meisjes in witte prinsessenjurken, jongetjes in kostuums en fanfares waren de afgelopen weekenden op veel plekken in Nederland te zien (maar vooral het zuiden). Katholieke kinderen, van rond de 7 of 8 jaar oud, deden de eerste heilige communie. Voor veel mensen is communie doen vanzelfsprekend, toch wordt de viering steeds minder populair.

De Maastrichtse Kim De Loo keek al weken uit naar de communie van haar dochter Mirthe. "Het hoort er gewoon bij. Dit geven we van generatie op generatie door. Ik zit echt niet elke zondag in de kerk, maar dit is gewoon wel belangrijk. Je wil dat je kind er deel van uit maakt."

In 2003 deden nog 40.435 kinderen de communie. In 2017 waren dit nog 16.620. Volgens het bisdom Roermond is de belangrijkste oorzaak van de daling de ontkerkelijking. Ouders gaan niet meer naar de kerk, kinderen worden niet meer vanzelfsprekend gedoopt, en dus doen ze ook de communie niet meer.

Ook De Loo ziet het aantal communicantjes afnemen. "Zes jaar geleden deed mijn zoon nog communie en toen deden 80 kinderen mee. Dit jaar waren het er 25. Veel ouders zien de meerwaarde er niet van in als ze zelf ook niet meer naar de kerk gaan."

De viering mag dan afnemen in populariteit, in het zuiden van Nederland blijft het een belangrijk evenement voor veel ouders. Hier wordt de communie het meest gevierd. In Limburg deden 4500 kinderen de eerste heilige communie in 2017. In de twee Brabantse bisdommen, Breda en Den Bosch, kregen 5400 kinderen hun eerste hostie. In de rest van Nederland lagen die aantallen veel lager.

De Loo herkent de wisselende populariteit per provincie. "Mijn beste vriendin komt uit Almere, een andere vriendin uit Alkmaar. Die zeggen allebei: het zal wel allemaal. Het katholieke geloof speelt in Limburg veel meer dan in de Randstad."

Dat de communie een belangrijke dag is, bevestigt De Loo. Haar dochter Mirthe deed het afgelopen donderdag. "Je begint al vroeg in de ochtend met het klaarmaken. De jurk aandoen en de haren speciaal laten doen. Ook stiekem een beetje make-up, dat hoort wel bij een feestje."

Mirthe droeg ook een bijzonder erfstuk. "Een kettinkje met een kruisje dat van mijn oma is geweest. Mijn oma kreeg dat bij haar communie, gaf dat door aan mijn moeder en mijn moeder weer aan mij. Heel symbolisch en leuk."

De dag begon met foto's maken. Meestal pakken de ouders groot uit: meisjes dragen jurken en de jongens kostuums. "Mirthe droeg een vrij simpele jurk. Maar er waren ook ouders die flink hadden uitgepakt."

Op social media worden veel foto's van communie-outfits gedeeld:

De kinderen liepen in processie achter een fanfare aan naar de kerk. "De kerk zat helemaal vol. Alle mama's en papa's vooraan, natuurlijk." Het belangrijkste moment voor de kinderen was het krijgen van de hostie. Dat is dan de eerste keer. "Je hoort echt kinderen zeggen: nog maar een paar dagen, mama, dan krijg ik 'm. Dan voelt het opeens echt voor ze."

Maar voor de rest zijn de kinderen volgens De Loo niet bezig met het geloof. "Veel hebben geen idee wat het betekent. Vroeger was iedereen ermee bezig, nu is dat veel minder. In de maanden voor de communie worden ze er wel echt in meegenomen: zo wordt met Kerst door de kinderen het kerstverhaal nagespeeld en met Pasen door de pastoor het paasverhaal verteld, om de kinderen bewust te maken wat het geloof betekent. Maar toch blijven ze vooral bezig met het feest erna."

Koetsen, lichtgevende jurken en springkussens

Dat feest wordt meestal ook groot aangepakt. "Wij hielden het gewoon in de tuin, maar er waren genoeg ouders die volledige zalen hadden afgehuurd", vertelt De Loo. Op social media komen foto's voorbij van koetsen, 'eenhoorns', lichtgevende jurken, enorme letters die de naam van het kind vormen en springkussens.

Hoewel de communie de afgelopen jaren dus minder populair is geworden, denkt De Loo toch dat de populariteit in de toekomst weer gaat toenemen. "We zitten nu even in een dip, denk ik. De katholieke kerk heeft veel negatieve aandacht gekregen. Als het rustiger is en mensen weer uit durven te komen voor hun geloof, trekt dat allemaal wel weer bij."