Filantropie is in Nederland geen lunch van 4 miljoen met Warren Buffett

• Kees Rottinghuis

  redacteur Economie

Ieder jaar veilt Warren Buffett zichzelf op eBay. Vanochtend sloot de veiling en bracht dat 4 miljoen euro op, een record. De gelukkige koper mag met zeven vrienden lunchen met de succesvolle Amerikaanse zakenman. De opbrengsten van de veiling gaan naar een goed doel voor daklozen in San Francisco.

Een flinke smak geld voor een lunch, maar niet een uitzonderlijk bedrag voor de Verenigde Staten. Daar komen miljoenen- en zelfs miljardendonaties voor goede doelen regelmatig voor. Buffett neemt ook hier het voortouw.

Zo heeft hij samen met Bill en Melinda Gates de Giving Pledge opgericht, waar miljardairs beloven minstens de helft van hun vermogen te doneren aan goede doelen. De belofte was al 185 keer ondertekend en deze week kwamen daar nog 19 handtekeningen bij. Onder andere Mackenzie Bezos, de ex-vrouw van Amazon oprichter Jeff Bezos beloofde meer dan de helft van haar vermogen weg te geven.

'Alles wordt in de VS uitgedrukt in geld'

Zulke initiatieven zijn ongebruikelijk in Nederland. "In de VS heerst er een andere geefcultuur dan hier", zegt Theo Schuyt, hoogleraar filantropische studies aan de Vrije Universiteit Amsterdam. "Daar moet je erbij horen. Laten zien hoe succesvol je bent en dat je het kan permitteren zoveel geld weg te geven. Alles wordt in de VS uitgedrukt in geld." Dus ook hoeveel goed je doet.

Ook in Nederland worden door een aantal gevers tientallen miljoenen per jaar weggeven, zoals de familie Brenninkmeijer en Fentener van Vlissingen. Maar grote donateurs blijven hier liever op de achtergrond. Hierdoor lijkt het typisch Amerikaans om te doneren aan goede doelen.

Volgens Schuyt klopt dat beeld niet. "Nederland kent hierin een lange geschiedenis. Het is hier juist gebruikelijk dat iedereen geeft. Bijna 90 procent van de huishoudens doneert aan goede doelen. We zijn gul en betalen daarnaast ook meer belasting dan in de VS."

Deurcollectes typisch Nederlands

Lucas Meijs, hoogleraar strategische filantropie aan de Erasmus Universiteit, ziet ook verschillen. "Wij hoeven niet zo publiekelijk te laten zien dat we goed doen." Ook Meijs ziet dat Nederlanders massaal geld doneren. "De deurcollectes zijn hier een mooi voorbeeld van en typisch Nederlands. Dat kennen ze niet in de VS. Het werkt omdat om geld gevraagd wordt door mensen tegen wie je geen nee kunt zeggen, zoals je buurvrouw." Hierdoor wordt door veel Nederlanders ieder jaar geld gegeven maar gaat het om minder grote bedragen.

Toch tellen al die donaties op. "Zo geven Nederlandse huishoudens jaarlijks 2.5 miljard euro aan goede doelen. Daarnaast doneren bedrijven zo'n 2 miljard per jaar. En dan zijn er nog goededoelenloterijen, een Nederlandse uitvinding. Deze loterijen delen jaarlijks zo'n 500 miljoen uit aan goede doelen", zegt Schuyt.

Vrijwilligerswerk

"Maar Nederlanders geven niet alleen geld, ook geven ze veel tijd", zegt Meijs. Hij doelt hiermee op vrijwilligerswerk, een andere vorm van liefdadigheid. Zo becijferde het CBS dat ongeveer de helft van de Nederlanders minstens een keer per jaar vrijwilligerswerk doet. Gemiddeld is een vrijwilliger 4,5 uur per week bezig met vrijwilligerswerk en 4 procent van de vrijwilligers is zelfs meer dan 20 uur per week bezig.

Door de duizelingwekkende donaties van de allerrijksten is er veel aandacht voor hen, maar iedereen kan meehelpen. "Warren Buffett, Mark Zuckerberg, Bill en Melinda Gates, dat soort namen komen vaak in beeld, maar daardoor wordt de vrijgevigheid van de rest onderbelicht. Bijna iedereen geeft in Nederland en daar kunnen we trots op zijn", aldus Schuyt.