Stripboek over 'machtig en succesvol hertogdom' Gelre

• Lambert Teuwissen

  redacteur Online

"Het gaat in de traditionele vaderlandse geschiedenis altijd heel erg over Amsterdam, Den Haag, Leiden. Alles daarbuiten lijkt vergeten. Daar willen wij tegenwicht aan bieden." René Arendsen maakte samen met tekenaar Danker Jan Oreel het stripboek Ons verloren hertogdom, over de grotendeels genegeerde geschiedenis van Gelderland. "Gelre was een machtig en succesvol hertogdom in het hart van Europa."

"In Gelderland heerst het gevoel dat we er maar een beetje bij hangen, in de periferie", stelt Arendsen. "Wij proberen te laten zien dat Gelderland net zo mooi, belangrijk en innovatief is als de Randstad. Eeuwenlang liepen we zelfs voor. We zeggen vaak dat Amsterdam, Rotterdam en Den Haag nog zompige moerasdorpen waren toen steden als Nijmegen, Zutphen en Tiel bloeiende, welvarende handelsplaatsen waren."

In 48 bladzijden komt zo bijvoorbeeld de middeleeuwse legerleider Maarten van Rossum voorbij, die Arnhem heroverde door soldaten in een hooiwagen te verstoppen. En Reinoud III, de hertog die tijdens zijn gevangenschap zo dik werd dat zijn celdeur open kon blijven. Of de zeventig jaar tevergeefse strijd tegen Spanje die het hertogdom al voor de Tachtigjarige Oorlog voerde.

Drakenbrul

Het verhaal begint allemaal met de drakendoders Wichard en Lupold, die volgens de legende in 878 een draak overwonnen die een moeras onveilig maakte. De burcht die ze bouwden op de plek waar het monster sneuvelde, vernoemden ze naar de brul van het monster: Gelre. Het kasteel zou uitgroeien tot de hoofdstad van het invloedrijke vorstendom.

Arendsen maakte eerder voor Omroep Gelderland de tv-serie Ridders van Gelre, waarin hij schetste hoe machtig het hertogdom ooit was en hoe het de loop van de Nederlandse geschiedenis beïnvloedde. Die verhalen waren in de vergetelheid geraakt door de traditionele focus van historici op de Tachtigjarige Oorlog.

"De geschiedenis van Nederland als zelfstandig land begint bij Willem van Oranje en de Tachtigjarige Oorlog. Alles daarvoor werd heel doelbewust als niet-Nederlands beschouwd, omdat het niet protestant was en de Oranjes geen centrale rol speelden."

"De Middeleeuwen, de glorietijd van Gelre, komen er daarom in onze geschiedenis bekaaid van af. In Duitsland, Frankrijk of Groot-Brittannië vindt men die periode veel belangrijker. Daar wordt het gezien als het begin van de nationale identiteit."

Wat ook niet hielp is dat Gelre in die tijd steeds meer aan macht inboette. Doordat het gebied in de frontlinie lag, raakte het verdeeld en de economie verstoord. Zuidelijke delen bleven in Spaanse handen, hoofdstad Geldern werd Duits. Door die bufferzone kon Holland in de luwte uitgroeien tot machtscentrum. "De Tachtigjarige Oorlog duurde daar maar enkele jaren. De rest van de strijd werd geleverd in Brabant, Limburg en Gelderland."

Het leidde ertoe dat de diepere wortels van onze identiteit verborgen bleven, stelt Arendsen. "De eerste ontwikkelingen in de democratie beginnen daar, net als de schilderkunst waar we zo trots op zijn, en een samenleving met allerlei zorginstellingen. Dat was allemaal niet in Holland, maar langs de IJssel, de Waal en de Rijn."

Gratis voor scholen

Het stripboek, uitgegeven door de Stichting Cultuur- en ErfgoedLab, wordt gratis verspreid onder alle scholen in de gebieden die ooit onder Gelre vielen. Van de Bommelerwaard en Roermond tot de Achterhoek en de noordelijke Veluwe - er is zelfs een Duitse vertaling voor de oosterburen.

"We hebben in Gelderland niet zo'n duidelijke regionale identiteit als Friesland, of de Brabanders, maar we delen wel allemaal die geschiedenis van het hertogdom. Daar mogen we echt trots op zijn."