Rekenkamer: overheidsgeld komt moeilijk aan het rollen
De extra miljarden die het parlement aan het kabinet ter beschikking heeft gesteld, hebben vorig jaar nog niet tot veel zichtbare resultaten geleid. Die constatering doet de Algemene Rekenkamer op Verantwoordingsdag, de dag waarop wordt teruggekeken op de manier waarop het Rijk het geld heeft besteed. In de woorden van de Rekenkamer komt het geld vaak moeilijk aan het rollen.
Van de 5 miljard euro die extra beschikbaar was, is per saldo 1 miljard doorgeschoven naar latere jaren, zegt de Rekenkamer. Volgens president Visser kost het tijd voordat investeringen zijn gepleegd en nieuwe werknemers zijn aangenomen, zeker nu de vraag naar personeel het aanbod overtreft.
Te weinig leraren, agenten, IT-specialisten
De Rekenkamer zegt dat over de hele breedte voldoende mensen in de publieke sector werken. "Maar tegelijk zijn er te weinig leraren, agenten, ouderenverzorgers, gevangenbewaarders, verplegers, commando's, ingenieurs, IT-specialisten en inkopers." Visser vraagt zich af of het benodigde personeel kan worden gevonden.
Hij wijst erop dat er ook nog achterstallig onderhoud is op plaatsen waar geen geld beschikbaar is. "Onze vraag is of daar de komende jaren verandering in komt." Volgens de Rekenkamer kampen grote delen van het Rijk nog met de gevolgen van de economische crisis en de maatregelen na 2008.
Aandacht voor ICT
Bij het onderzoek over vorig jaar stuitte de Rekenkamer op 47 "onvolkomenheden" in de bedrijfsvoering van het Rijk. 19 daarvan gaan over ICT en beveiliging van data. Vorig jaar besteedde het verslag daar ook al uitgebreid aandacht aan.
De Rekenkamer zegt nu dat het belang van ICT intussen goed op het netvlies van de politiek staat, maar dat de aandacht vooral uitgaat naar nieuwe systemen en niet naar instandhouding van bestaande infrastructuur.
Vooral bij de Belastingdienst zijn nog steeds grote problemen: daar is de helft van de systemen sterk verouderd. Volgens de Rekenkamer kwamen er afgelopen jaar meer problemen bij dan er konden worden opgelost.
Meer mensen aan het werk dan ooit
Minister Hoekstra bood op Verantwoordingsdag de jaarverslagen van alle ministeries aan. De economie is vorig jaar met 2,7 procent gegroeid en het aantal Nederlanders met een baan groeide met 195.000 mensen. Hoekstra benadrukte dat meer mensen dan ooit aan het werk zijn.
Mede doordat er veel mensen werkten en bedrijven goed draaiden, kwam er per saldo meer belastinggeld binnen dan er werd uitgegeven.
De uitgaven zijn met 13 miljard euro toegenomen ten opzichte van 2017, maar Hoekstra erkent dat nog niet al het gereserveerde geld is besteed. De minister van Financiën benadrukte dat er in 2018 voor het derde jaar op rij een overschot op de begroting was. "Dat is goed nieuws voor ons allemaal; gezonde overheidsfinanciën zijn een randvoorwaarde om onze welvaart vast te houden."
Geldstromen duurzame energie
De Rekenkamer heeft ook gekeken naar de energiebelasting ODE, opslag duurzame energie. Die wordt momenteel voor vijftig procent betaald door huishoudens en vijftig procent door bedrijven. Maar volgens de Rekenkamer is niet goed te controleren of die verdeling ook echt wordt nageleefd.
Die transparantie is wel van belang, omdat het kabinet de verdeling wil veranderen. De duurzame energielasten zouden in de toekomst voor een derde door huishoudens en voor twee derde door bedrijven moeten worden opgebracht. Dat betekent dus een lastenverzwaring voor het bedrijfsleven. Maar volgens de Rekenkamer is dat moeilijk uit te voeren als nu al niet duidelijk is wie precies welk deel betaalt.
