Digitale reclameborden veranderen op 4 mei in oorlogsmonumenten

Zeventien digitale reclameborden in het centrum van Amsterdam veranderen op 4 mei in tijdelijke oorlogsmonumenten. Op de borden worden verhalen van Amsterdammers verteld die een belangrijke rol hebben gespeeld tijdens de oorlog.

Op de dag van de Dodenherdenking zijn tussen 16.00 uur en 21.00 uur geen advertenties te zien. Op de borden staan in plaats daarvan namen van mensen uit de oorlog, in witte letters op een zwarte achtergrond. Onder de namen zijn citaten te zien. Er staat ook een QR-code bij, die mensen met hun smartphone kunnen scannen om het verhaal achter de naam te leren kennen.

De borden staan onder meer op het Spui, het Leidseplein, het Rokin en het Rembrandtplein. De verhalen die daarbij verteld worden, speelden zich ook af op die plekken.

Reclamebureau komt met idee

Het idee komt van een reclamebureau. Een van de medewerkers stoorde zich eraan dat je bij de bijzondere momenten tijdens Dodenherdenking de abri's met reclames zag. Hij kwam op het idee om daar wat aan te doen. Aan de uitvoering van het plan hebben verschillende partijen meegewerkt, waaronder het Amsterdams 4 en 5 mei comité.

Via de borden belandt de kijker onder meer bij verhalen over mensen die Joden hielpen onderduiken en mensen die persoonsbewijzen vervalsten. Een verhaal dat wordt verteld is dat van verzetsstrijder Isa Baschwitz. AT5 sprak met haar zoon Bubo Damen.

Schietpartij op de Dam

Zijn moeder zorgde ervoor dat de wapenstilstand van 7 mei 1945 naar soldaten werd gecommuniceerd. Ze sprak Duits en wilde het schieten per direct stoppen. "Er waren twee partijen op afstand van elkaar die elkaar het leven zuur bleven maken. Er was geen oplossing voor. Het enige wat je kon doen, was proberen contact te leggen." Daar was ze erg goed in volgens haar zoon.

Via een van de borden wordt verteld dat Baschwitz de Dam overloopt terwijl er een kogel rakelings langs haar hoofd komt. "Een andere slaat vlak naast haar oor in", hoor je de verteller zeggen.

Het maakte Baschwitz volgens haar zoon niks uit. "Het moest gewoon gebeuren." Baschwitz overleefde het en haar poging had succes. Een Nederlandse commandant schreef later in een verslag: "Het goede verloop van de onderhandelingen is te danken aan de vastberaden en dappere houding van Isa Baschwitz."

Bij de schietpartij op de Dam op 7 mei vielen meer dan dertig doden en ongeveer honderd gewonden.