Gestolen bijbel uit VS duikt op in Leiden: 'Niet gevraagd naar herkomst'

Een bijbel die in de jaren 90 werd gestolen uit de collectie van een Amerikaanse bibliotheek, is opgedoken in Leiden. De FBI wist het boek te herleiden naar het American Pilgrim Museum in de stad, waar men niet wist dat het om roofgoed ging.

Het gaat om een editie uit 1615 van de Geneefse Bijbel, een Engelstalige vertaling van het boek. Een medewerker van Carnegie Bibliotheek in de Amerikaanse stad Pittsburgh smokkelde de bijbel in de loop der jaren met ruim 300 andere zeldzame objecten uit de collectie om door te verkopen. De bibliotheek werd zo voor 8 miljoen dollar gedupeerd.

'Respectabel antiquariaat'

De directeur van het Leidse museum, Jeremy Bangs, zegt dat hij het boek gekocht had van een respectabel antiquariaat in de VS. "Ik heb niet gevraagd waar het boek vandaan kwam, ze hebben daar zo'n honderdduizend titels in hun bezit. Ik ging ervan uit dat het uit een nalatenschap kwam." Hij wil niet zeggen hoeveel hij precies voor de antieke bijbel heeft betaald, "maar het was meer dan duizend euro."

Het Leidse museum wil zo veel mogelijk boeken laten zien die werden gelezen door de pilgrims, de vroege kolonisten in de VS die een tijdje in Leiden woonden.

Vorig jaar nam het Amerikaanse Openbaar Ministerie contact op met de mededeling dat het boek wellicht gestolen was. "Ik kreeg een e-mail van een detective van het District Attorny's Office in Pittsburgh. Die wilde dat ik de bijbel per post terug zou sturen, maar dat vond ik belachelijk. Ik liet weten dat dat niet veilig was, maar dat ik wel bereid was het boek aan de Amerikaanse ambassade te geven."

Begin dit jaar volgde een brief uit Pittsburgh waarin stond dat het museum de bijbel nu echt moest terugsturen. Bangs besloot toen contact op te nemen met de Nederlandse politie. Een agent gespecialiseerd in gestolen kunstvoorwerpen nam het boek enkele weken geleden in ontvangst en zorgde dat het bij de Amerikaanse ambassade terechtkwam. Inmiddels is de Geneefse bijbel terug in de VS.

'Onbetaalbaar object'

"Deze bijbel is meer dan een bewijsstuk in deze zaak", zei een FBI-woordvoerder bij de presentatie van het teruggevonden boek in de VS. "Dit is een onbetaalbaar object van religieuze waarde voor veel gelovigen."

De man die de boeken en kaarten uit de bibliotheek stal en de boekverkoper die alles doorverkocht moeten binnenkort voor de rechter verschijnen. Veel van de gestolen eigendommen van de bibliotheek zijn inmiddels teruggevonden, door de hele VS, in Londen en nu dus ook in Nederland.

Bangs kreeg van de Amerikaanse autoriteiten te horen dat hij zijn schade mogelijk vergoed kan krijgen, maar de directeur van het Leidse museum gelooft niet echt dat hij zijn geld nog terugziet. "Maar het is vooral jammer voor onze verzameling."