'Er is iets gebeurd in Apeldoorn en pap is erbij betrokken'

"Ik liep net de keuken in toen ik mijn man plotseling hoorde zeggen: er gaat een auto in de menigte", herinnert Norayda Maduro-Plantyn zich. "Je vader", voegde hij eraan toe. "Kijk, daar ligt-ie."

Wilfrido Plantyn (71) zou op Koninginnedag 2009 met zijn Antilliaanse dansgroep meelopen in de optocht in Apeldoorn. Hij stond precies in het pad van de auto toen Karst Tates op hoge snelheid probeerde in te rijden op de bus van de koninklijke familie.

Nabestaanden herdenken komende dinsdag tijdens een besloten bijeenkomst op Paleis Het Loo dat het tien jaar geleden is dat hun geliefden om het leven kwamen. Voor het publiek is er tussen 16.00 en 19.00 uur een herdenking in de Grote Kerk.

"Ik zag hem op de grond liggen. Met klederdracht en al", vertelt Norayda Maduro-Plantyn. "Ik belde mijn broer en zei 'doe de televisie niet aan. Er is iets gebeurd in Apeldoorn en pap is erbij betrokken'."

Burgemeester Fred de Graaf zat op dat moment in de bus van de koninklijke familie, naast koningin Beatrix. "Op het moment dat ik die klap hoorde, dacht ik dat er een tribune was ingestort of zo."

Fred de Graaf en Norayda Maduro-Plantyn over de impact van de aanslag:

"Zowel de koningin als ik draaide het hoofd om te zien waar het geluid vandaan kwam en toen zagen we de auto tegen de Naald aanrijden en het laatste slachtoffer dat geschept was neerkomen op het asfalt. Dan staat je hart even stil."

Naast Wilfrido en de dader kwamen zes mensen om het leven, tien anderen raakten gewond. In de koninklijke cabriobus raakte niemand gewond, wel is op foto's de verslagenheid te zien bij de Oranjes.

De Graaf: "Eigenlijk moet je op zo'n moment uit veiligheidsoverwegingen juist niet gaan staan, maar blijven zitten. Het zijn menselijke reacties. Dat snap ik allemaal wel."

Wilfrido had zich juist zo verheugd op de dag. In plaats van met zijn dochter over de vrijmarkt te lopen, zou hij dat jaar bij de nationale viering aanwezig zijn. "Hij was echt trots. 'Ik ga voor de koningin dansen.' Zo blij was hij. Maar zover is het niet gekomen."

Terwijl de bus snel naar Paleis Het Loo reed, ontfermde De Graaf zich over de geëmotioneerde koningin. "Ze was echt zwaar aangeslagen. Als dit soort dingen op jouw verjaardagsfeest gebeuren, dan is dat vreselijk. Dat zag je ook in dat korte moment dat ze op televisie verscheen."

De jaarlijkse viering veranderde door de aanslag. Meer dan vroeger is veiligheid leidend. Wegversperringen, meer politiemensen, surveillance in de lucht en zelfs scherpschutters horen er tegenwoordig soms bij. De Graaf zag het toen hij in 2013 toevalligerwijs als waarnemend burgemeester in Amstelveen de koning mocht ontvangen.

"Mijn vrouw vond het de goden verzoeken", herinnert De Graaf zich. "Maar wij keken naar de veiligheid, namen extra maatregelen. Het parcours dat werd gelopen, werd zo klein mogelijk gemaakt zonder dat het afbreuk deed aan de feestelijkheden. De koninklijke familie hecht eraan om zich zo vrij mogelijk te kunnen bewegen, maar even naar links of rechts kan niet. Het is tussen de hekken."

De Graaf, inmiddels met pensioen, komt in zijn woonplaats nog geregeld langs de plek van de aanslag. "Het is het grootste kruispunt van Apeldoorn, dus het is onvermijdelijk", legt hij uit. "Het laat je niet meer los. Als we het erover hebben, kan ik van minuut tot minuut het verhaal vertellen. Alleen moet je dat niet te vaak doen. Je moet ook allemaal door."

Norayda Maduro-Plantyn beaamt dat. "We proberen er het beste van te maken. Het leven gaat door. Mijn vader was ook niet iemand die in een hoek ging zitten janken. Dus dat proberen we te doen.

Elk jaar op 30 april gaat ze met haar hele familie naar het bescheiden monument in Apeldoorn. "Het is geen vrije dag meer, maar we proberen te komen. Een familiedag, om te herdenken en te herinneren."

Het Oranjefeest vieren is niet meer gelukt sinds de aanslag, hoe leuk ze het vroeger ook vond. "Het blijft moeilijk voor mij. Kijken naar hen als ze door een stad lopen? Nee, dat lukt nog niet."