Lintjes voor Tan en Spong, bijzondere penning voor Utrechtse agent

Ze brengen eten rond voor bejaarden, zijn al jaren jeugdtrainer, geven Nederlandse les aan nieuwkomers of zijn actief binnen de kerk: 2881 Nederlanders die een bijzondere bijdrage leveren aan de samenleving worden vandaag onderscheiden met een lintje bij de jaarlijkse lintjesregen.

Het aantal gedecoreerden is ongeveer gelijk aan vorige jaren. Wel zijn er nog altijd veel minder vrouwen dan mannen die er een krijgen. In Caribisch Nederland is het aantal lintjes dit jaar flink gestegen.

Een paar gedecoreerden kennen we allemaal, maar verreweg de meeste onderscheidingen gaan naar onbekende mensen in heel Nederland. Een selectie van nieuwe lintjesdragers:

Humberto Tan

Een van de prominentste gedecoreerden is Humberto Tan. De tv-presentator werd in Amstelveen bevorderd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau voor het vrijwilligerswerk dat hij doet. Tan is nu onder meer ambassadeur van de Stichting Wereld Natuur Fonds, het Rode Kruis en de Johan Cruijff Foundation. Hij zet zich ook in voor andere initiatieven op het gebied van sport en lezen en schrijven.

"Je bent een hele bijzondere man", kreeg Tan te horen:

Björn Kuipers

De scheidsrechter is onderscheiden in zijn thuisplaats Oldenzaal. Omdat Kuipers met de KNVB op trainingskamp is in Griekenland, werd hij toegesproken via een videoverbinding. Kuipers fluit voetbalwedstrijden op EK's, WK's, in de Champions League en natuurlijk in de Eredivisie. In Oldenzaal ondersteunt hij goede doelen financieel. Kuipers is nu Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Zefanja Engberts

In Utrecht is een 'Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon' uitgereikt aan agent Zefanja Engberts. De Erepenning is een van de hoogste dapperheidsonderscheidingen, bedoeld voor "hen die een menslievende daad hebben verricht die de kenmerken draagt van moed, beleid en zelfopoffering". Engberts kreeg de onderscheiding voor een actie op 21 juni vorig jaar. Hij ging toen een brandend appartementencomplex in om naar mogelijke slachtoffers te zoeken. Hij raakte ingesloten door de brand en klom uit een raam. Toen hij zich liet vallen brak hij allebei zijn benen.

Beelden van het incident maakten meteen grote indruk:

Gerard Spong

Advocaat Gerard Spong kreeg een lintje uit handen van burgemeester Halsema van Amsterdam. Hij is nu Officier in de Orde van Oranje-Nassau, onder meer vanwege zijn bijdrage aan de cassatierechtspraak. Halsema benadrukte bij de uitreiking Spongs maatschappelijke betrokkenheid. "En dat slechts met een vleugje ijdelheid."

Spong moest wel lachen om die typering:

Carla Maria Long Feng Tsang

Ook mode-ontwerpster Carla Maria Fong Leng Tsang, bekend van haar kleurrijke jurken, is onderscheiden. "Uw modellen liepen niet maar dansten", zei Halsema over haar creaties. Een van de bekendste dragers was in de jaren 70 society-figuur Mathilde Willink. Fong Leng richtte zich later op interieurontwerpen en sieraden; nu is ze Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Oprichters van SIRE

Frits Baylé en Paul Mertz zijn onderscheiden in Amsterdam en benoemd tot leden in de Orde van Oranje-Nassau. Ze stonden in 1967 aan de wieg van SIRE, de Stichting Ideële Reclame. "Verweesde onderwerpen komen dankzij SIRE onder de aandacht van een groot publiek", zei Halsema daarover.

Mia Boerma

In Zwolle is Mia Boerma benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau, voor tientallen jaren vrijwilligerswerk. Boerma organiseert en begeleidt vakanties met verstandelijk beperkten. Ook is ze voorganger bij kerkdiensten voor mensen met een beperking en voor demente ouderen. Boerma was naar het stadhuis gelokt met het verhaal dat daar een fotoshoot zou zijn, ter gelegenheid van haar 60e verjaardag. Uiteindelijk werd ze het middelpunt van iets anders - de lintjesuitreiking. "Ik vond het heel indrukwekkend", vertelt Boerma. "Dat ouders jou hun kind toevertrouwen... ik weet wel dat het belangrijk is, maar dat het door de burgemeester zo werd gezegd, daar was ik meteen van in tranen."

Ricardo Tuinfort

In Rotterdam is Ricardo Tuinfort benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Hij zet zich al 25 jaar in voor de promotie van de Surinaamse en Caribische cultuur. Zo is hij de drijvende kracht achter Tropical Rythem Connection en organiseert niet-westerse kunst- en cultuuruitingen, vooral theaterproducties. "Hij zet alles op alles om die kunstuitingen tot een succes te maken", zegt burgemeester Aboutaleb over Tuinfort. Belangrijk, want de afro-Surinaamse gemeenschap heeft een culturele schatkist die voor een groot deel verborgen is, aldus Aboutaleb.

De burgemeester riep op om meer vrijwilligers uit minderheidsgroepen in aanmerking te laten komen voor een lintje. "Kijk om u heen en meld ze aan."

Het echtpaar Van der Roest

Aart van der Roest (78) en Gerjanna van der Roest-Coers (72) uit Baambrugge zijn sinds vanochtend Leden in de Orde van Oranje-Nassau. Het paar doet sinds 1983 vrijwilligerswerk voor de Dorpskerk in het Utrechtse dorp. Samen hebben ze onder meer de restauratie van het kerkgebouw begeleid en kleine en grote klusjes voor de kerkgemeenschap gedaan, tot op de dag van vandaag. Mevrouw Van der Roest-Coers speelt ook muziek voor bewoners van zorgcentra in Abcoude en Loenen.

In de provincie Noord-Brabant zijn de meeste lintjes uitgereikt (536), gevolgd door Zuid-Holland (522) en Gelderland (398). De gemeente Zutphen is de enige plaats waar maar één onderscheiding wordt uitgereikt.

Opvallend is het hoge aantal onderscheidingen in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Dat komt doordat de commissie op Aruba die mensen voordraagt voor een lintje, veel actiever is geworden na de toetreding van nieuwe leden. Vorig jaar kregen nog acht mensen op het eiland een koninklijke onderscheiding. Dit jaar is dat aantal gestegen naar 35. Op Curaçao worden 14 mensen gedecoreerd, op Bonaire één en op Sint-Maarten drie.

Minder vrouwen

Nog steeds krijgen minder vrouwen (1008) een lintje dan mannen (1873). Een verklaring hiervoor heeft de Kanselarij der Nederlandse Orden niet. De organisatie gaat over de toekenning van de onderscheidingen.

De Kanselarij vindt de man-vrouw-verhouding "raar", omdat volgens directeur Van Grieken uit onderzoek blijkt dat in Nederland net zoveel mannen als vrouwen vrijwilligerswerk doen. Al jaren ligt het vrouwelijke aandeel bij de gedecoreerden op zo'n 35 procent. De Kanselarij wil onderzoek doen naar de oorzaak van deze scheve verhouding, maar zegt er zelf niets aan te kunnen doen. "Wij moeten onafhankelijk zijn en beoordelen aanvragen die binnenkomen."

Honderden aanvragen afgewezen

Er worden ieder jaar ook enkele honderden aanvragen afgewezen. Dit jaar 365, zo'n 11 procent van het totaal. Die mensen voldoen (nog) niet aan de eisen om in aanmerking te komen. Het gaat dan meestal om mensen die zich nog niet lang genoeg inzetten voor het vrijwilligerswerk dat ze doen. Ook het aantal uren per week dat iemand zich inzet wordt meegewogen. Het kan ook zijn dat iemand voor wie een aanvraag is ingediend een strafblad blijkt te hebben.