Impact Nederlandse luchtvaart op klimaat neemt flink toe
De CO2-uitstoot van de Nederlandse luchtvaart zal de komende dertig jaar verdubbelen als er geen extra maatregelen komen. De plannen van de luchtvaartsector zelf om de uitstoot te verminderen bieden onvoldoende soelaas. Dat zijn de belangrijkste conclusies van onderzoeken van CE Delft en Royal HaskoningDHV in opdracht van Natuur & Milieu.
Het aantal vliegbewegingen en het aantal passagiers verdubbelt in dertig jaar, heeft CE Delft berekend. Zonder nieuw beleid neemt de uitstoot toe van 12 megaton in 2017 tot ruim 23 megaton in 2050. Voor Natuur & Milieu is dat reden om te pleiten voor extra maatregelen die leiden tot minder vluchten. Volgens de milieuorganisatie zou moeten worden besloten om vliegveld Lelystad niet open te stellen voor de burgerluchtvaart.
"Zonder aanvullend beleid brengt de luchtvaartsector eigenhandig de klimaatdoelen van Parijs buiten bereik", stelt de milieuorganisatie. "Als het alle andere sectoren wel lukt om de uitstoot naar nul te brengen, maar de uitstoot van broeikasgassen uit de luchtvaartsector blijft groeien, blijft de temperatuur stijgen."
In het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 is afgesproken dat de temperatuurstijging tot 'ruim onder de 2 graden' beperkt moet blijven, liefst 'in de buurt van de 1,5 graad'. Daartoe moet de uitstoot van broeikasgassen volgens de klimaatwetenschap in 2050 naar bijna nul zijn teruggebracht.
De internationale luchtvaart heeft eigen klimaatafspraken gemaakt. Na 2020 streeft de sector naar 'CO2-neutrale groei'. Dat betekent dat de groei van de uitstoot zal worden gecompenseerd, bijvoorbeeld door de aankoop van emissierechten in andere sectoren.
In Nederland valt de luchtvaart formeel niet onder het voorlopige Klimaatakkoord. Wel is er sinds vorige zomer door de Nederlandse luchtvaartsector apart overleg gevoerd over het klimaat. In februari heeft dat overleg geleid tot het Ontwerpakkoord Duurzame Luchtvaart. Hierin wordt vooral ingezet op (onderzoek naar) duurzame brandstoffen, (hybride) elektrische aandrijving en schonere vliegtuigen.
Onderzoeker Maarten van den Berg van Royal HaskoningDHV zegt dat het vanwege de verwachte groei van de luchtvaart hoogstwaarschijnlijk niet mogelijk is om met de beschikbare maatregelen al in 2030 tot een netto daling van de CO2-uitstoot te komen. "Als het verbruik van fossiele kerosine minder hard groeit, dan hebben reductiemaatregelen sneller impact. In de periode na 2030 is veel meer mogelijk en daar kan nu al op worden voorgesorteerd."
Natuur & Milieu trok al eerder die conclusie. De milieuorganisatie heeft maandenlang meegepraat, maar heeft zich begin maart teruggetrokken uit het luchtvaartoverleg. Directeur Marjolein Demmers vindt dat het onderzoek van Royal HaskoningDHV aantoont dat het luchtvaartakkoord onvoldoende is. Daarom moet het aantal vluchten op korte termijn omlaag, vindt ze. Voor de langere termijn moet volgens haar worden ingezet op innovatie.
Minister Van Nieuwenhuizen schreef vorige week aan de Tweede Kamer CO2-maatregelen in de luchtvaartsector belangrijk te vinden. Het kabinet zet stappen op het gebied van "bewustwording bij de consument, het bieden van een duurzamer alternatief in de vorm van treinvervoer en beprijzing via een belasting op luchtvaart."
Maar het terugbrengen van het aantal vluchten van en naar Nederland is "voor dit kabinet geen doel op zich". Het kabinet vindt dat in internationaal verband verder gekeken moet worden naar aanvullende maatregelen.
'Nu al in top duurzaamste vliegmaatschappijen'
In een reactie gaat KLM niet rechtstreeks in op de uitkomsten van de rapporten en de kritiek van Natuur & Milieu. Wel verwijst de grootste Nederlandse vliegmaatschappij naar het actieplan 'Slim en Duurzaam'. De Nederlandse luchtvaartsector presenteerde dat plan, met het doel de CO2-uitstoot in de luchtvaart te verlagen met 35 procent in 2030, eind vorig jaar.
Die 35 procent is overigens geen afname ten opzichte van de huidige situatie, maar is een vergelijking met het scenario dat je tot 2030 helemaal geen maatregelen zou nemen. Het plan gaat er namelijk van uit dat het aantal vluchten, en daarmee de CO2-uitstoot, enorm gaat toenemen. In vergelijking met de huidige CO2-uitstoot is het een afname van ruim 10 procent.
KLM noemt het actieplan nu "het meest ambitieuze plan ter wereld" en zegt dat het combitickets met de trein verkoopt en dat het al veertien jaar in de top van meest duurzame luchtvaartmaatschappijen ter wereld staat.
