Hadden ze in Rusland maar een toverstokje om nieuwe baby's te krijgen
Het was schrikken voor veel Russen: ze waren vorig jaar met minder dan in 2017. Voor het eerst in tien jaar was de bevolking gekrompen. Niet veel, maar genoeg om president Poetin de alarmklok te laten luiden in zijn jaarlijkse toespraak voor het Russische parlement. In het plaatsje Joerjevets aan de Wolga, ruim 400 kilometer van Moskou, merken ze de gevolgen, maar ze proberen ook het tij te keren.
Je ziet het overal in Joerjevets. Veel huizen en winkels zijn verlaten. Sommige staan te verkrotten, andere staan te koop. In de kerk komen alleen nog stokoude mensen. De scholen werken nog wel, maar in de lokalen staan veel tafeltjes leeg. En de textielfabriek, ooit de economische motor van het stadje, is al lang geleden gesloten.
Verslaggever David Jan Godfroid ging naar Joerjevets en zag de gevolgen van de afname van het aantal inwoners:
"De jaren 90, we zijn er allemaal doorheen gegaan, toen kromp de bevolking", zegt de burgemeester van Joerjevets, Joeri Timosjenko. "Mensen kregen bijna helemaal geen kinderen omdat er niets was om van te leven. Er was geen werk. Alles was ingewikkeld en onduidelijk."
En toen was er vorig jaar weer een daling. De bevolking kromp met 93.500 mensen. Een daling van maar 0,06%, maar genoeg om de autoriteiten ongerust te maken. Poetin kondigde voor de verzamelde parlementariërs een miljardenpakket aan om het financieel aantrekkelijker te maken om (veel) kinderen te krijgen.
Naast de wereldwijd voorkomende trek naar de stad kampt Rusland met een specifiek probleem. Burgemeester Timosjenko wijst daar ook op: het land heeft een "demografisch gat". Door de krimp in de jaren 90 en de eerste jaren van dit millennium is er nu een relatief tekort aan vruchtbare Russen. De mensen die tóen niet werden geboren, krijgen nú geen kinderen.
Klara Koezjoekina herinnert zich de hoogtijdagen nog goed. In de jaren 70 van de vorige eeuw gaf zij les op School nr. 2 in Joerjevets, waar toen nog 1200 kinderen op zaten en nu nog maar 452 om precies te zijn. "Ik had klassen met 44 leerlingen", vertelt ze. "Er waren heel veel leerlingen. Fantastisch. Maar we hadden wel een groot probleem. Er waren niet genoeg stoelen." En nu zijn het er dus te veel.
Koezjoekina heeft er wel een verklaring voor, een economische: "Een van de redenen is de financiële situatie van de ouders. En de kinderen eisen steeds meer. Ze hebben boeken nodig, computers en mobiele telefoons."
Toch zitten ze niet bij de pakken neer in Joerjevets. Het gemeentebestuur heeft een plan op laten stellen om het toerisme in het eeuwenoude stadje te bevorderen. De Wolga-kade moet worden opgeknapt en er moet een aanlegplaats worden aangelegd, waardoor de in Rusland populaire cruiseschepen het stadje niet langer voorbijvaren. De economische activiteit die dat met zich meebrengt geeft de inwoners weer vertrouwen in de toekomst, is de gedachte, waardoor ze vanzelf weer (meer) kinderen zullen krijgen. Dat vonden ze in Moskou zo'n goed idee dat er een subsidie van 1,3 miljoen euro beschikbaar is gesteld.
Timosjenko beseft dat het nog wel even zal duren voordat de bevolking weer op het oude niveau is. "Het gaat heel langzaam en we hebben geen toverstokje om onmiddellijk nieuwe baby´s te krijgen", zegt hij. "Maar geleidelijk aan zal alles op z´n plaats vallen."
Een krimpend Rusland vindt hij onbestaanbaar. "Mensen moeten leven op aarde. Daar zijn we voor geboren. God heeft ons hier gebracht. Er is geen andere manier."