Orkaan Idai: eerst kwam de storm, daarna de regen

• Jacqueline Eckmann

  redacteur Buitenland

"Het is een race tegen de klok om de mensen te redden", zegt Machiel Pouw. Hij is als coördinator voor hulporganisatie Save the Children in Mozambique. Het Afrikaanse land is getroffen door een orkaan, gevreesd wordt voor honderden doden.

Collega's van Pouw hebben boven de regio Beira (zie kaart) een helikoptervlucht kunnen maken, de kuststad die nog het zwaarst getroffen lijkt. "Ze zijn enorm geschrokken. Een gebied van 50 vierkante kilometer is volledig ondergelopen. In sommige delen zijn zelfs geen boomtoppen en daken van huizen meer te zien. Dat betekent dat mensen er ook niet op kunnen schuilen", vreest de hulpverlener.

De orkaan Idai kwam donderdag al aan land. De havenstad Beira, met 500.000 inwoners, werd als eerste en daarom ook het zwaarst getroffen. Daarna trok Idai richting het westen, richting Zimbabwe en Malawi. Veel gebieden zijn nog onbegaanbaar. Ook is de elektriciteit op veel plaatsen uitgevallen, wat de communicatie met de getroffen gebieden bemoeilijkt.

Verwoesting

Langzaam wordt duidelijk hoe groot de verwoesting is. Voornamelijk vanuit de lucht. In de baan van de orkaan lijkt alles weggewaaid of overspoeld. Huizen, ziekenhuizen, wegen en bruggen; er is weinig meer van over. Vooral in en rond Beira.

In Mozambique is de ravage groot:

Volgens de Mozambikaanse overheid zijn er 600.000 inwoners getroffen door de ramp. President Filipe Nyusi maakte ook een rondvlucht boven zijn land. Hij zei gisteren dat er 84 doden zijn geteld, maar is bang dat er meer dan duizend mensen zijn omgekomen.

Ook Zimbabwe en Malawi zijn getroffen. Daar is eveneens de verwachting dat het aantal dodelijke slachtoffers nog zal oplopen.

Rode Kruis

Het Internationale Rode Kruis waarschuwt voor een humanitaire ramp in Mozambique, waar 400.000 mensen dakloos zijn geworden. Coördinator Jamie LeSeur vreest dat door het vervuilde water ziektes worden verspreid onder de overlevenden. De organisatie denkt daarbij aan hepatitis, acute diarree, cholera en malaria.

Hulpteams van het Rode Kruis hebben in de getroffen provincie Beira tabletten uitgedeeld om het water te zuiveren. Schepen zijn onderweg met hulpgoederen voor zo'n 3000 families. Ook wordt geprobeerd mensen op noodlocaties te laten overnachten en het contact te herstellen tussen familieleden die elkaar kwijt zijn geraakt.

Hulp

In de drie landen is de hulpverlening nu langzaam op gang gekomen. Militairen en hulporganisaties zijn bezig mensen met bootjes bewoners van de daken te halen. Wegen en bruggen, of wat er van over is, worden vrijgemaakt van puin en omgewaaide bomen. Er staan lange rijen voor de vrachtauto's die voedselpakketten uitdelen. Maar meer hulp is nodig, zegt Machiel Pouw. "Deze ramp groeit met de minuut." Hij steunt dan ook de oproep van de Mozambikaanse regering dat er meer hulp moet komen om mensen te redden.

Ook de Verenigde Naties trekken aan de bel. Volgens het Wereldvoedselprogramma van de VN kan de cycloon uitgroeien tot de grootste weer gerelateerde natuurramp op het zuidelijk halfrond.

De natuurramp die begon met een wervelwind die gepaard ging met vloedgolven van wel zes meter hoog. De orkaan Idai is inmiddels afgezwakt, maar de regen houdt aan. Veel rivieren zijn als gevolg daarvan buiten hun oevers getreden, wat nog grotere overstromingen veroorzaakt.