'Ik weet dat de leraren alles geprobeerd hebben'

Door Mihoko Nishio en Aike Rots

Van de 108 leerlingen van de basisschool van Ishinomaki, in prefectuur Miyagi, zijn er nog maar 24 in leven en terecht. Ondanks het vele leed is het schoolhoofd van plan om de afstudeerceremonie voor de kinderen in groep 8 gewoon door te laten gaan.

Op de dag van de aardbeving hadden de kinderen het vijfde lesuur van hun dag erop zitten en liepen het schoolplein op, toen ze de grond voelden schudden. Samen met de leraren gingen ze terug het schoolgebouw in. Anderen vluchtten naar het nabijgelegen gemeenschapscentrum. Maar al snel werden ze verrast door de tsunami, die beide gebouwen verwoestte.

Schoolhoofd Noriyuki Kashiwaba woont in Osaki, verder landinwaarts. Hij had net deze middag vrijgenomen. Direct na de aardbeving wilde hij teruggaan naar de school, maar de weg was verwoest en onbegaanbaar geworden. Uiteindelijk slaagde hij erin om op een vlot de rivier af te varen, en zo de plek des onheils te bereiken.

Schuilplaatsen

"Op de berghelling liggen lichamen van kinderen, boven op elkaar, tussen het puin", zo werd hem verteld door de vader van een leerling. Hij begreep hoe verwoestend de ramp moest zijn geweest.

Hij hoorde dat de mensen die zich direct na de gebeurtenis in het schoolgebouw bevonden veilig waren en kreeg nieuwe hoop. Maar later werd hem duidelijk dat het gebouw volledig was ingestort.

"Waarom heb ik het als enige overleefd? Waarom hebben de kinderen en de andere leraren het niet gered?" vroeg hij zich af. Hij ging de verwoeste stad rond, op zoek naar schuilplaatsen waar zich leerlingen of leraren zouden kunnen bevinden.

Twee dagen later hoorde hij dat een van de leraren, een 50-jarige man, het had overleefd. De man was naar het gemeenschapscentrum gevlucht, maar toen hij de tsunami zag aankomen, rende hij naar een berg, die hij zo snel mogelijk begon op te klimmen. Hij nam een jongen uit groep 5 aan zijn hand mee.

Geëmotioneerd vertelt het schoolhoofd: "Met gevaar voor eigen leven heeft deze leraar het leven van een van zijn leerlingen gered. Ik ben er zeker van dat de andere leraren hetzelfde geprobeerd hebben." Van de dertien leraren is dit de enige met wie hij contact heeft kunnen krijgen.

Op maandag zag hij de geredde jongen in een tijdelijk opvangcentrum. De jongen zag hem, riep luid "meester!", en vloog hem om de hals, zo vertelt hij.

Ceremonie

De meeste van de 108 leerlingen van de school waren minder fortuinlijk. Van slechts 24 is bekend dat ze de ramp overleefd hebben. Behalve de jongen die door zijn leraar gered werd, zijn dat kinderen die al met de auto of fiets waren opgehaald.

Het Japanse schooljaar duurt van april tot maart en de afstudeerceremonie zou deze vrijdag plaatsvinden. De 24 leerlingen keken er reikhalzend naar uit.

Kashiwaba staat erop de plechtigheid te houden. "Een perfecte ceremonie zal het niet worden," zegt hij, "maar toch, het is een ceremonie. Dit wil ik de kinderen geven."