Stroomtekorten bij glastuinbouwers: vijf jaar wachten op een oplossing

Tientallen glastuinbouwondernemingen hebben last van stroomproblemen in hun kassen. De vraag naar elektriciteit van glastuinbouwers is de afgelopen jaren zo hard gestegen dat de netbeheerders niet altijd meer aan de vraag kunnen voldoen. Zo zijn er tuinders die wel een aansluiting hebben, maar niet altijd stroom.

De ondernemers krijgen steeds vaker een 'nee' te horen van netbeheerders. Er ontstaan vooral problemen wanneer ze hun bedrijf willen uitbreiden of verduurzamen en gasgebruik willen vervangen door stroom. Glastuinbouw Nederland maakt zich zorgen en wil dat het elektriciteitsnetwerk zo snel mogelijk wordt uitgebreid. Maar eenvoudig is dat niet.

De problemen zijn het grootst in de Bommelerwaard, maar spelen ook op andere plaatsen in het land. In onder meer de Zuidplas, Asten en Aalsmeer hebben tuinders met stroomtekorten te maken. Volgens Glastuinbouw Nederland gaat het in het hele land om meer dan 50 ondernemers met problemen.

Chrysanten

Henk van Wijk uit Bruchem kweekt chrysanten in zijn kassen en daar is veel energie voor nodig. Bij hem valt regelmatig de stroom uit, maar de situatie is op dit moment nog hanteerbaar. Acute problemen, zoals sommige van zijn collega's, heeft Van Wijk nog niet.

Toch maakt ook hij zich zorgen. "Voor de lampen in de kas hebben we elektriciteit nodig. Die elektriciteit hebben we altijd gehad. Maar voor de toekomst heeft Alliander gezegd: de rem erop, we hebben het niet meer. Dat betekent dat ik niet kan verduurzamen. Vooral met de nieuwe klimaatregels wordt het dan lastig. We kunnen niets anders doen dan wachten."

Meer vraag

Momenteel zijn er zo'n 3000 glastuinbouwlocaties in Nederland. Glastuinbouw Nederland heeft geen exacte cijfers van het aantal nieuwe vestigingen, "maar het zal door de gunstige economie om enkele tientallen locaties gaan". Een gemiddelde glastuinbouwer verbruikt per jaar evenveel stroom als ongeveer 400 huishoudens.

Dat de vraag naar stroom zou toenemen had Alliander volgens glastuinbouwer Van Wijk kunnen zien aankomen. De provincie Gelderland heeft in het verleden de Bommelerwaard niet voor niets aangewezen als ontwikkelingsgebied voor de glastuinbouw.

Dit wordt bevestigd door John Rocks, projectleider tuinbouw van de provincie Gelderland. Hij stelt dat Alliander aan de bel had moeten trekken "toen bleek dat de plannen om de sector te verduurzamen niet haalbaar zijn met het huidige elektriciteitsnetwerk".

Kabels het dunst

Alliander is het niet eens met die kritiek. "Het is echt niet zo dat we hebben zitten slapen, maar het elektriciteitsnetwerk is zo'n honderd jaar geleden aangelegd", zegt woordvoerder Jelle Wils. "In de Bommelerwaard was oorspronkelijk niet veel vraag naar elektriciteit. Daar is het net ook op ingericht. De kabels zijn daar letterlijk het dunst."

Het kost Alliander zo'n drie tot vijf jaar om het elektriciteitsnet aan de passen. "We moeten extra kabels aanleggen, verdeelstations bouwen, en daarvoor moeten we procedures volgen om bijvoorbeeld bestemmingsplannen te wijzigen", vertelt Wils. "We proberen ontwikkelingen te voorspellen. Maar toekomstplannen moeten eerst concreet zijn, voordat wij een miljoeneninvestering doen om de infrastructuur aan te passen."

Terugleveren aan het net

Het aanpassen van de huidige infrastructuur, waar de glastuinbouwers om vragen, vraagt veel van het elektriciteitsnet. Bijkomend probleem is dat steeds meer mensen in Nederland zonnepanelen op hun dak leggen. De stroom die dat oplevert wordt teruggeleverd aan het net. Maar dat is daar niet altijd op berekend.

Vooral op het platteland blokkeert de teruglevering regelmatig. De netbeheerders hebben onvoldoende capaciteit om elektriciteit uit zon of wind af te voeren, maar dus ook om elektriciteit aan grootverbruikers zoals de glastuinbouwsector toe te voeren. Die capaciteitsproblemen leiden bij de glastuinders nu dus tot de stroomtekorten.

Aggregaat

Alliander is bezig met tijdelijke oplossingen, door ondernemers bijvoorbeeld wel een aansluiting te geven, maar niet met volledig vermogen. Ook de ondernemers zitten niet stil. Een aantal heeft ervoor gekozen om aggregaten te plaatsen, om zo voldoende stroomzekerheid te hebben. Vaak werken die op gas.

Chrysantenkweker Van Wijk: "Ik gebruik nu gas om genoeg stroom te hebben, maar we moeten juist van het gas af. Minder gas door de pijp, betekent meer stroom door de kabel. Daarom moet er echt zo snel mogelijk iets aan het net gedaan worden."