Geld binnen Nederland straks in 5 seconden overgeboekt

• Joukje Beiboer

Nederlandse banken starten deze maand met een nieuw betalingssysteem, waardoor er straks binnen vijf seconden geld van rekening A op rekening B staat, 365 dagen per jaar, dag en nacht. Nog voor de zomer moeten klanten er gebruik van kunnen maken.

Overschrijvingen tussen bankrekeningen van eenzelfde bank worden doorgaans al wel snel verwerkt. Maar tussen verschillende banken duurt het langer, soms wel dagen. Dat komt omdat die transacties langs de Europese Centrale Bank (ECB) gaan.

"Iedere eurocent die wisselt van bank moet langs de ECB", zegt Berend Jan Beugel van Betaalvereniging Nederland, die het betalingsverkeer in ons land regelt. "Maar in het weekend, op werkdagen na 17.00 uur en op feestdagen stond het systeem van de ECB dat de transacties moet verrekenen uit."

Daarom duurt het soms lang voor je geld op de rekening van iemand anders staat. Om transacties sneller te kunnen laten verlopen, heeft de ECB twee nieuwe betalingsmethoden ontwikkeld.

24/7

Eén daarvan gaat Nederland gebruiken. De verrekening tussen banken wordt daarbij nog steeds door de ECB gecontroleerd en uitgevoerd, maar nu 24 uur per dag en 7 dagen per week. En ook op feestdagen.

ABN Amro, ING, Rabobank, SNS, ASN Bank, RegioBank en Knab gaan betaalrekeningen geleidelijk aansluiten op de nieuwe manier van betalen. Individuele overboekingen tussen verschillende banken gaan razendsnel verlopen, beloven ze.

"De banken beginnen met een try out tussen eigen medewerkers met gewone betaalrekeningen", zegt Beugel. "Daarna worden ook de eerste gewone klanten aangesloten." Volgens Beugel gaat er niet "opeens een knop om". "De meeste mensen gaan er deze maand nog niks van merken. Pas halverwege dit jaar gaat er voor de meeste klanten wat veranderen."

Loon niet sneller op je rekening

De instant payments gelden alleen voor individuele overboekingen, niet voor pin- of iDeal-betalingen. Ook zogenoemde bulk-transacties kunnen niet opeens veel sneller verwerkt worden.

Dat betekent dat je loon niet sneller wordt gestort. "Dat hangt ervan af hoe je werkgever het loon overmaakt", zegt Beugel. "Als je werkgever alle lonen in een keer op vrijdag verwerkt, kan het bijvoorbeeld nog steeds zo zijn dat dat geld pas na het weekend op je rekening staat."

Fraudegevoelig?

Over de versnelling van geldstromen zijn ook zorgen. Omdat de transacties straks zoveel sneller verlopen, kunnen criminelen ook sneller geld wegsluizen. En het wordt moeilijker om dat soort frauduleuze transacties terug te draaien.

Maar volgens Beugel is er "een goede monitoring" en worden ongebruikelijke transacties ook in het nieuwe systeem gedetecteerd. Bovendien, zegt hij, moeten banken klanten goed doorlichten voordat ze transacties verrichten.

Alternatief voor pinpas

Detailhandel Nederland is blij met de nieuwe betaalmethode. Volgens de brancheorganisatie kunnen kleine ondernemers ervan gaan profiteren. Zij hebben soms nog geen pinapparaat in de winkel omdat dat geld kost. "Maar kleine bedrijven hoeven met instant payment geen pinapparaat te huren", zegt secretaris betalingsverkeer Michel van Bommel. "Ze zouden het nieuwe systeem kunnen gebruiken. Dat is gratis."

Ook voor particuliere verkopers via Marktplaats of Speurders.nl kan instant payment uitkomst bieden. Zogenoemde Marktplaatsfraude kan worden tegengegaan. Een koper kan niet meer met een nep-app net doen alsof hij geld heeft overgemaakt. Want de verkoper kan direct checken of het geld echt op zijn rekening staat.

Buitenland

De zeven Nederlandse banken die nu op instant payment overgaan, zitten allemaal op hetzelfde systeem. Andere Europese banken kunnen op een ander systeem zitten waardoor betalen nog niet zo snel gaat. Op den duur moeten al die systemen wel snel met elkaar gaan communiceren. En moeten dus ook de overboekingen met Europese banken binnen vijf seconden plaatsvinden.

Nog niet iedereen in Nederland zal op de snelle manier geld kunnen overmaken. Een paar kleine banken laten voorlopig alles bij het oude.