Mantelzorger én een drukke baan: 'De meeste dagen ren je jezelf voorbij' 

• Annebelle de Bruijn

  redacteur Online

Op werk even bellen met de arts van je moeder of in de pauze naar huis snellen om te kijken of alles nog goed gaat. Bijna twee miljoen mensen in Nederland combineren een baan met het verlenen van mantelzorg. Zo'n 30 procent van de werkende mantelzorgers heeft moeite met die combinatie, blijkt uit een vandaag gepubliceerd onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).

"Deze groep ervaart veel tijdsdruk en geeft het leven een substantieel lager cijfer dan gemiddeld", vertelt onderzoekster Alice de Boer. Zij en haar team onderzochten 3800 werkenden, van wie 1100 mantelzorgers. De mantelzorgers die een lagere kwaliteit van leven ervaren, verlenen vaak intensieve zorg. "Dan gaat het om acht uur zorg per week of meer."

Zo'n 400.000 mensen in Nederland verlenen intensieve zorg naast een baan van twaalf uur per week of meer. Arijenne van der Leij (48) en haar man weten hoe pittig die combinatie kan zijn. Naast haar drukke baan als sociaal werker verleent Van der Leij al ruim vijf jaar mantelzorg aan haar zoon Jordi Mike (22). "De meeste dagen ren je jezelf voorbij om alle ballen in de lucht te houden", vertelt Van der Leij.

Terug bij af

Jordi Mike kreeg in 2013 een ongeluk bij zijn eerste vakantiebaantje. Hij zakte door een dak, viel tien meter omlaag en liep ernstig hersenletsel op. Sindsdien heeft hij vooral problemen met het aansturen van zijn lichaam. "Cognitief kan hij nog heel veel. De zorg zit hem vooral in het fysieke. Het toedienen van medicaties en injecties bijvoorbeeld." Naast Jordi Mike hebben Van der Leij en haar echtgenoot nog twee kinderen: een zoon van 16 en een dochter van 20.

Hoeveel hulp Jordi Mike nodig heeft, fluctueert sterk. Eind vorig jaar is hij met spoed geopereerd aan littekenweefsel in zijn hersenen. Na een revalidatieperiode van zes weken woont hij sinds kort weer thuis. Van der Leij schat dat ze momenteel zo'n vier tot vijf uur extra zorg per dag verleent. "Het is natuurlijk heel fijn om hem weer in huis te hebben, maar het voelt soms alsof we terug bij af zijn", zegt Van der Leij.

Uit het SCP-onderzoek blijkt dat mantelzorgers die hun werktijd flexibel kunnen indelen, minder tijdsdruk ervaren dan degenen die dat niet kunnen. De Boer: "Het helpt als je onverwacht vrij kan nemen of je werktijden zo nu en dan kan aanpassen." Van der Leij en haar man zijn hier een schoolvoorbeeld van. "Mijn man is gebonden aan vaste werktijden. Bij mij is het gelukkig wat flexibeler. Dat is heel fijn."

Ze probeert haar werk zo in te delen dat ze tussen de bedrijven door naar huis kan om te controleren of alles goed gaat met haar zoon. "Heeft hij wel voldoende gedronken? En is hij niet gevallen? Ook na werk race ik weer terug naar huis, zodat ik er ook nog voor mijn andere kinderen ben. Ik voel mij momenteel echt een vliegende keep."

Hollen of stilstaan

Voor het gezin Van der Leij zou het helpen als ze meer zorg op maat konden krijgen. "Bij ons is het altijd óf hollen óf stilstaan. Soms ben je weken aan het bellen, regelen en zorgen terwijl je het daarna een paar weken lang rustiger aan kan doen."

Volgens Van der Leij zijn gemeenten en zorginstanties niet voldoende ingesteld op fluctuerende zorgbehoeftes. "Tegen de tijd dat je door alle rompslomp van een aanvraagproces heen bent, is de hulp al bijna niet meer nodig."

Het gezin van Van der Leij is de afgelopen jaren een stuk hechter geworden. "We doen het natuurlijk allemaal met liefde en het is heel fijn om Jordi Mike weer thuis te hebben. Toch houd ik soms mijn hart vast. Bang voor wat er de volgende keer op ons afkomt."

En Jordi Mike zelf? Hij had één droom: forensisch rechercheur worden. Door zijn ongeluk heeft hij die plannen moeten opgeven. Wel is hij begonnen aan de studie IT en Management aan de Hogeschool van Amsterdam. "Hij studeert minder snel dan anderen, maar ontvangt binnenkort zijn propedeuse. Daar ben ik heel trots op", zegt Van der Leij.