Ombudsman publieke omroep: talkshows nog steeds 'tafels met witte mannen'

Vrouwen en mensen met een migratieachtergrond zijn nog altijd ondervertegenwoordigd bij talkshows van de publieke omroep. Dat zegt NPO Ombudsman Margo Smit in het rapport Aan tafel! Over het al dan niet problematisch gebrek aan diversiteit onder talkshowgasten.

Voor dat onderzoek werden de talkshows De Wereld Draait Door, Pauw, Jinek/Laat op 1 en M het hele seizoen 2017-2018 gevolgd. Gekeken werd onder meer naar het geslacht van de gasten, hun etniciteit, hun beroep en het gespreksonderwerp. Daaruit blijkt dat witte mannen het vaakst te gast zijn.

Talkshows stellen zichzelf niet tot doel om een afspiegeling te zijn van de samenleving, blijkt uit het onderzoek. Ze willen in het gesprek inhaken op het nieuws van de dag. Het onderwerp is leidend en daarbij wordt een in de ogen van de redactie zo geschikt mogelijke gast uitgenodigd.

Omdat het nieuws vaak gaat over mensen in machtsposities, betekent dat dat advocaten, academici of medisch specialisten relatief vaak aanschuiven. De meerderheid van de mensen in deze functies is nog altijd man. Ook mensen met een niet-westerse achtergrond zijn in deze beroepen sterk ondervertegenwoordigd.

Gelijke geschiktheid

Eindredacteuren en redacteuren van de programma's zeggen dat actief naar diversiteit in gasten wordt gezocht. Bij gelijke geschiktheid kiest Jinek bijvoorbeeld voor een vrouw. Maar uit gesprekken met de redacties blijkt ook dat vrouwen met enige regelmaat bedanken voor een plek aan de tafel, omdat ze onzeker zijn over hun eigen kundigheid.

Ook mensen afkomstig uit minderheidsgroepen aarzelen vaker, zeker als ze merken of vermoeden dat ze vooral worden uitgenodigd als er iets negatiefs met "hun" groep aan de hand is, aldus het onderzoek.

Kijkcijfers

Met de 'witte mannentafels' blijven talkshows onbewust bijdragen aan sociale ongelijkheid, concludeert Smit. Het zou de talkshows kunnen helpen als nog meer wordt gekeken naar diversiteit.

Niet alleen herkennen groepen uit de samenleving zichzelf nu vaak niet in de gasten van de talkshows, het heeft mogelijk ook gevolgen voor de kijkcijfers. Die zouden volgens het onderzoek wel eens kunnen stijgen als de gasten diverser zijn.