Gronings bedrijf verovert wereld met gebruikte elektronica

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Ze werkten 13 jaar geleden nog met z'n tweeën op een zolderkamer. De garage lag vol oude apparaten. Nu levert JC-Electronics in het Groningse Leek professionele elektronische apparatuur aan bedrijven in meer dan honderd landen. De twee eigenaren hebben inmiddels 220 mensen in dienst en buitenlandse vestigingen geopend in Engeland en de Verenigde Staten.

Gerard Katje en Jannes Cruiming hebben de dagelijkse leiding van hun bedrijf uit handen gegeven en onderzoeken nu zelf nieuwe markten om verder te blijven groeien. "We zijn groot geworden door onze technische kennis en mond-tot-mond-reclame", zegt Katje. Het bedrijf repareert en handelt in apparatuur die onder meer machines in productielijnen van fabrieken aanstuurt. Grote elektronicafabrikanten stoppen op een gegeven moment met het onderhoud van die apparatuur. Op dat moment neemt het Groningse bedrijf het over.

Het magazijn ligt inmiddels vol met 350.000 verschillende tweedehands apparaten:

Deze apparaten worden uit elkaar gehaald, gerepareerd en gecontroleerd. Daarna worden ze voorzien van reserveonderdelen, mooi ingepakt en opnieuw verkocht over de hele wereld. Het is ingewikkeld en tijdrovend werk waar goed opgeleid technisch personeel voor nodig is. Personeel waar overal in Nederland een groot gebrek aan is. Omdat er zo weinig goed opgeleid personeel te krijgen is, organiseert het bedrijf dit zelf.

JC-Electronics duikt in de kaartenbakken van het UWV op zoek naar werkzoekenden met potentie en interesse in techniek. Deze mensen worden benaderd en krijgen een technische opleiding. Het bedrijf werkte eerst samen met regionale opleidingscentra, maar heeft nu zijn eigen bedrijfsschool waar mensen een mbo-diploma kunnen halen. Er worden oudere werkzoekenden, vluchtelingen en jongeren opgeleid. Ook mensen die moeite hebben met sociale contacten in een 'gewoon' bedrijf, maar technisch heel goed zijn, vinden een plek.

Als er op de hele wereld niets meer te krijgen is om een technisch probleem met elektronica op te lossen, dan proberen ze het bij de research & development-afdeling zelf. Hier zit hoogopgeleid personeel dat desnoods nieuwe apparaten ontwerpt als er genoeg vraag is in de markt om hier tijd en energie in te steken.

De reden voor het succes is de afhankelijkheid bij grote productieprocessen van elektronische apparatuur. Een klein mankement kan daarom soms een hele fabriek stilleggen, wat tot grote financiële schade kan leiden. Het komt daarom voor dat een onderdeel dat een paar tientjes heeft gekost voor veel geld met een privévliegtuig vanaf vliegveld Eelde naar een fabriek in Frankrijk wordt gestuurd.

VW en Coca-Cola

De zogenoemde refurbished-apparaten vinden rechtstreeks of via lokale leveranciers hun weg naar grote bedrijven als Volkswagen, Coca-Cola en Fuji. De oude apparaten komen onder meer van faillissementen en overschotten. Soms vinden de mensen van JC-Electronics het gewoon in de regen langs de kant van de weg. Zo werd er voor tienduizenden euro's aan oude apparatuur gevonden na de sloop van een oude fabriek van de Suikerunie.

Als het nodig is stuurt het bedrijf zijn mensen naar de klant om ter plekke het probleem op te lossen. Bijvoorbeeld vlak voor Kerst nog naar een grote boterfabriek in de Achterhoek. Daar zat de manager van de fabriek met de handen in het haar, omdat er nog duizenden boterkerstklokjes de deur uit moesten en de fabriek stillag. Een paar technici hebben kortgeleden ook nog de plaatselijke kermis uit de brand geholpen toen een van de attracties het liet afweten.

Toekomst circulaire economie

Gerard Katje denkt dat circulair produceren de toekomst heeft en dat zijn bedrijf mensen bewust kan maken dat het anders kan, en dat er geld mee te verdienen is: "Je kunt je afvragen of nieuw altijd beter is en of het mankement niet verholpen kan worden. Vroeger gooide men ook niet alles weg en nu zie je dat die cultuur een beetje terugkomt."

Op dit moment is nog maar 9 procent van de economie 'circulair' volgens onderzoek dat gepresenteerd is op het World Economic Forum in Davos. Het kabinet, dat net als de Europese Unie streeft naar een volledig circulaire economie in 2050, komt binnenkort met plannen om het hergebruik van producten en grondstoffen verder aan te jagen.