Geheim achter impastotechniek Rembrandt ontdekt

Een onderzoeksteam onder leiding van de TU Delft en het Rijksmuseum heeft het laatste element ontdekt dat Rembrandt gebruikte bij zijn zogenoemde impastotechniek. Het is het loodmineraal plumbonacriet.

Rembrandt gebruikte een dikke verflaag, wat een soort 3D-effect opleverde. De verflaag was zo dik aangebracht dat deskundigen ervan overtuigd zijn dat Rembrandt hiervoor een speciale verf gebruikte. "Onderzoekers zijn al tientallen jaren bezig om te ontdekken hoe Rembrandt nou precies die verf heeft gemaakt", vertelt onderzoeker Annelies van Loon van het Rijksmuseum.

Ongebruikelijk voor oude meesters

Een deel van de componenten was al bekend, maar onlangs zijn met een speciale techniek nog eens monsters van drie schilderijen van Rembrandt onderzocht. Daar werd de chemische component plumbonacriet gevonden. De onderzoekers waren verrast door de uitkomst.

"We hadden helemaal niet verwacht dat we dit aspect zouden aantreffen, omdat het zo ongebruikelijk is in schilderijen van oude meesters", zegt Victor Gonzales, een andere onderzoeker bij het Rijksmuseum.

Rembrandt heeft de plumbonacriet niet zelf toegevoegd aan de verf. Volgens de onderzoekers is het vanzelf ontstaan. Van Loon legt uit: "De verf gaat drogen en dan ontstaan er allerlei nieuwe producten in een verf."

Volgens de onderzoekster is er een relatie tussen het zoeken naar een juiste verf en het effect dat Rembrandt wilde bereiken. "Die dikke verf komt als het ware naar voren, daardoor krijg je een driedimensionaal beeld. Rembrandt was steeds bezig de verf te vernieuwen om dit effect te bereiken."

Uniek kenmerk

"Mogelijk hebben we nu een uniek kenmerk gevonden voor de schilderijen van Rembrandt. Dit kunnen we gebruiken om vast te kunnen te stellen of een werk ook echt van Rembrandt is", zegt Van Loon. Ook helpt de kennis bij de conservering van de schilderijen.

De recente ontdekking is volgens Van Loon een goede aanleiding om verder te gaan met onderzoek. De onderzoekers willen graag weten of plumbonacriet in meer schilderijen van Rembrandt of andere schilders uit die tijd voorkomt.