AEX-index sluit 2018 af met jaarverlies van ruim 10 procent

• André Meinema

  Verslaggever economie

Om twee uur klonk op Beursplein 5 de beursgong voor het einde van de laatste handelsdag. Het beursjaar 2018 zal beleggers nog een tijd heugen. Voor het eerst in zeven jaar sluit de AEX het jaar met verlies af. De AEX eindigde op 487,88 punten, een jaarverlies van 10,4 procent ten opzichte van de eindstand van vorig jaar (544,5).

Het beursjaar begon voortvarend. Koersen zaten al sinds 2016 in de lift, opgestuwd door de sterke economische groei in 2017 en 2018 leek net zo'n jaar te worden. De Amerikanen verlaagden de belastingen. Het opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB) duwde bovendien veel geld naar de aandelenmarkten.

Tech-aandelen en platformbedrijven bereikten nieuwe hoogten. Apple werd in de zomer het eerste aandeel dat meer dan 1000 miljard dollar waard was op de beurs.

Maar gaandeweg verschenen haarscheuren in het bouwwerk. Onzekerheid stak de kop op. De angstmeter, de VIX die de onzekerheid meet aan de hand van opties op de S&P500, schoot begin februari gillend wakker. Aanvankelijk was het overtrokken rentepaniek. Groei wakkert inflatie aan en dus de kans op renteverhogingen, wat aandelen weer minder aantrekkelijk maakt.

De onrust ebde weer weg. Het werd gezien als een gezonde koerscorrectie. Maar de beer bleek te zijn ontwaakt.

Wie wind zaait zal storm oogsten

De Verenigde Staten sloegen het pad in van handelsoorlogen. Over staal en auto's, sojabonen, pindakaas en Harley Davidsons. Trump die de beurzen eerst omhoog joeg, joeg nu beleggers in de gordijnen met veldtochten tegen Europa en China. Handelsverdragen werden opgeblazen. Over en weer sloegen landen elkaar aan met hogere importheffingen.

De piek van de AEX-index, eind januari met 570 punten, viel zonder al te veel aanleiding in het gapende gat van de rentevrees. Gevolgd door handelsruzies. In Italië kwam een nieuwe regering aan de macht die het niet zo nauw wil nemen met Europese begrotingsregels. Het eurocrisis-vuur begon opnieuw te smeulen. De brexit dreigde een rommel te worden.

Het Witte Huis wakkerde de politieke onzekerheid aan met een carrousel van mensen die komen en gaan. Wie wind zaait zal storm oogsten. Na de zomer zakten de beurzen weg. De sluimerende VIX-meter kreeg paniekpieken, die doen terugdenken aan de financiële crisis.

De AEX zette eind juli nog een top neer van 576 punten, maar begon daarna aan de afdaling. In oktober werd de slotstand van 2017 gepasseerd en in december dook de AEX onder de 500 punten. Met kerst werd zelfs de 472 punten aangetikt om op oudejaarsdag het slot van 487,88 neer te zetten, een min van 10 procent.

Zuur

Een verloren jaar. Zuur ook voor pensioenfondsen die vooral in het laatste kwartaal de dekkingsgraden onder druk gezet zien. Van de 25 hoofdfondsen van de AEX zijn er slechts zes met jaarwinst, Ahold Delhaize voorop met 20 procent. De rest draait verlies. ING en ABN Amro behoren tot de grootste verliezers met respectievelijk min 38 en 24 procent.

De AEX is niet de enige beurs met een belabberd rendement. De Duitse Dax is 18 procent kwijt. Daar lieten vooral banken en auto-aandelen averij op. De CAC40 in Parijs raakt 11 procent kwijt. De Britse beurs verliest 14 procent. Op Wall Street stevent de Dow Jones af op een jaarverlies van 7 procent.

Het kan nog erger: de grootste brekebeen is de Chinese beurs. Die heeft dit jaar een kwart van zijn waarde verloren, waarbij 2,3 biljoen dollar aan beurswaarde is verdampt.