Pokeren om de Eerste Kamer

Door redacteur Marloes Lemsom

De oppositie en de coalitie voeren strijd om de laatste restzetels voor de Eerste Kamer. De uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen voorspelt een nipte meerderheid voor de oppositie, maar die is nog niet zeker. De verdeling van de zetels in de Eerste Kamer hangt af van de bereidheid van Statenleden om mee te doen aan een potje politiek pokeren.

De Eerste Kamerverkiezingen zijn getrapte verkiezingen. Dat betekent dat de Nederlandse bevolking indirect stemt. Op 2 maart is er gestemd voor de Provinciale Staten. De 566 gekozen statenleden kiezen op 23 mei op hun beurt de 75 senatoren voor de Eerste Kamer.

Stemwaarde

De stemmen van de verschillende Statenleden zijn niet allemaal evenveel waard. De zogeheten stemwaarde wordt berekend aan de hand van het inwoneraantal van de desbetreffende provincie. Zo heeft een Statenlid uit Zeeland 98 punten, en één uit Noord-Holland 498 punten.

Gebruikelijk is dat Provinciale Statenleden hun stem uitbrengen op een kandidaat-senator van hun eigen partij. Aan de hand daarvan kan de uitslag van de Eerste Kamerverkiezingen nu al berekend worden. Maar het is maar de vraag of iedereen op zijn eigen partij stemt. Hier komen de restzetels in beeld.

Het werkt zo:

Een simpel voorbeeld:

Er zijn 100 Statenleden die 10 zetels kiezen. Voor elke zetel zijn dan tien stemmen nodig.

Stel: Partij A haalt 13 stemmen = 1 zetel, 3 reststemmen.

Partij B haalt 43 stemmen = 4 zetels, 3 reststemmen.

Partij C haalt 44 stemmen = 4 zetels, 4 reststemmen.

Op eigen kracht halen de partijen in dit voorbeeld 9 zetels. De restzetel gaat naar de partij met de meeste reststemmen. In dit geval partij C.

Maar als partij A de reststemmen aan partij B geeft, heeft partij B de meeste reststemmen (3+3=6) en krijgt die partij de restzetel. Op die manier kunnen de partijen elkaar restzetels toespelen.

Rekenmeesters

In de praktijk zijn de rekenwaarden ingewikkelder. Rekenmeesters zijn hard aan de slag om te voorkomen dat de reststemmen van de coalitie naar oppositie gaan, en andersom.

Er zijn talloze scenario's te bedenken. Zo zou het kunnen dat een Utrechts Statenlid van de Partij van de Dieren op de SP stemt om een extra restzetel voor de oppositie veilig te stellen.

Tot 23 mei is het allemaal speculatie. Je weet immers nooit wanneer iemand blufpoker speelt.