Marokkanen vluchten steeds makkelijker naar Spanje met de boot

• Willemijn de Koning

  correspondent Marokko

Marokkanen migreren en vluchten steeds vaker naar Spanje. En dat gaat steeds makkelijker: een boot regel je op Facebook of je wacht op het strand totdat je er een ziet en gratis mee kunt. Marokko grijpt sinds een tijdje hard in en beschiet deze boten soms zelfs.

"Ik liep op het strand in mijn boxershort en zag mensen op zo'n boot stappen, zegt Youssef. Hij is 16 jaar en woont in Larache, een plaats in het noorden van Marokko. Zijn familie is arm dus toen hij in de rij voor de boot kon aansluiten en kon opstappen, twijfelde hij geen moment. Hij belde zijn moeder en vroeg haar te bidden voor een veilige aankomst in Spanje. Dat was tevergeefs.

"We waren al zes uur onderweg toen een grote politieboot ons zag. Deze beval ons één keer te stoppen maar gelijk daarna beschoten ze ons al. Ze raakten me meteen", vertelt hij.

Tijdens een operatie werd de kogel verwijderd en zijn leven gered. Hij vertelt zijn verhaal:

Volgens de Koninklijke Marine van Marokko manoeuvreerde de boot gevaarlijk en dus waren ze genoodzaakt om te schieten. Bij een soortgelijk incident eind september schoot de marine de 19-jarige Hayat dood, een meisje uit Tetouan, een andere stad in het noorden.

Financiële hulp

Marokko zegt 68.000 pogingen van immigratie naar Europa tegen te hebben gehouden, van wie 11.000 van Marokkanen. Dit doet het land met financiële hulp van de Europese Unie. Volgens de Internationale Organisatie voor Migratie zijn Marokkanen de tweede grootste groep van de 49.000 die dit jaar (tot begin november) Europa bereikt hebben via Spanje. Ongeveer 500 kwamen bij deze reis om.

Geen werkkansen

Vooral Marokkanen uit het noorden vluchten, zeggen verschillende mensenrechtenorganisaties. "Het begon bij de protestbeweging in de Rif die is neergeslagen vorig jaar", zegt Achraf van de grootste onafhankelijke mensenrechtenorganisatie AMDH in Tetouan.

"Er is ook minder werk dan eerst. Van de veertig fabrieken in Tetouan is nog maar een handjevol open. Ook heeft Marokko de grens met de Spaanse enclave Ceuta dichtgegooid, waar vrouwen geld konden verdienen door spullen over de grens te brengen. Jongeren die spullen verkochten op straat, zijn weggejaagd."

De migratie vindt steeds vaker plaats, en steeds meer in de openbaarheid. "Er gingen altijd al drugsboten van Tetouan naar het Spaanse Ceuta en daar konden dan immigranten op mee, maar nu gebeurt het overdag en meer. Video's daarvan circuleren op sociale media dus iedereen weet het", vertelt Achraf. Laatst zagen Marokkanen zelfs dat boten gratis mensen meenamen. "Jongeren wachtten nachtenlang op het strand in de hoop zo'n boot te zien."

Heb je de boot gemist? Je kunt zo een andere regelen via Facebook of wijkautoriteiten die volgens Achraf samenwerken met de mensensmokkelaars. "Marokko wist dit heel goed, maar ik denk dat de overheid het liet begaan om Europa om extra geld te kunnen vragen."

Boos op Marokko

Waarom Marokko onlangs is begonnen met schieten, is niet bekend. De nieuwe werkwijze van de marine houdt Marokkanen niet tegen naar Spanje te gaan, zegt Illias, die ook van de AMDH is. "We zijn banger voor wat de overheid hier met je doet. Als je protesteert, zet ze criminelen in om je lastig te vallen. De organisator van de protesten tegen het neerschieten van Hayat, zit nu twee jaar vast. Mensen zien geen alternatief. In de stad Chefchaouen hebben dit jaar al 36 mensen zelfmoord gepleegd. Dus als je de kans krijgt, ook al is er de mogelijkheid dat je overlijdt op zee, ga je weg hier."

Youssef zou het dan ook zo nog een keer proberen. "Want ik ben nu nog bozer op Marokko."